آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 408 |
| تعداد مقالات | 3,242 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,041,438 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,108,801 |
تنگناهای یک‌جانبه‌گرایی هژمونی آمریکا در خاورمیانه (پس از 11 سپتامبر) | ||
| مطالعات سیاسی بین النهرین | ||
| دوره 4، شماره 1، فروردین 1404، صفحه 1-37 اصل مقاله (1.5 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/mps.2025.12531.1075 | ||
| نویسندگان | ||
| هوشنگ صالحی1؛ علیرضا رضایی* 2؛ قاسم ترابی* 3 | ||
| 1دانشجوی دکتری علوم سیاسی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران. | ||
| 2دانشیار، گروه روابط بین‌الملل، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران (نویسندۀ مسئول). | ||
| 3دانشیار، گروه روابط بین‌الملل، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران. | ||
| چکیده | ||
| حادثۀ 11 سپتامبر ۲۰۰۱ فصل نوینی در سیاست‌ها و راهبردهای داخلی و خارجی ایالات متحدۀ آمریکا رقم زد؛ زیرا این کشور، پس از پایان جنگ سرد، دچار خلأ راهبرد امنیتی و بحران معنا شده بود. در پی این واقعه، جریان نومحافظه‌کار با بهره‌برداری از فرصت، خطر تروریسم را بزرگ‌نمایی کرد تا از این طریق بحران معنایی خود را در سطح جهانی برطرف سازد. این وضعیت زمینه‌ساز بهره‌برداری آمریکا از موقعیت تثبیت و توسعۀ هژمونیک‌گرایی در فضای بین‌المللی شد. پس از این حادثه، اهداف و سیاست‌های جدیدی در حوزۀ مقابله با تروریسم در سیاست خارجی ایالات متحده شکل گرفت؛ بنابراین، سیاست خارجی این کشور پس از حادثۀ ۱۱ سپتامبر تغییر و تحولی جدی در مسیر و رویکردهای خود تجربه کرد. پس از این رویداد شاهد چالش‌هایی در عرصۀ نظام بین‌الملل هستیم که بخشی مرتبط با فروپاشی نظم مبتنی بر ساختار دوقطبی و بخشی ناشی از شرایط جدید نظام پساجنگ سرد است. این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که هژمونیک‌گرایی ایالات متحده در نظام بین‌الملل پس از ۱۱ سپتامبر با چه چالش‌هایی در خاورمیانه روبه‌روست؟ یک‌جانبه‌گرایی آمریکا، بسط حضور چین به‌عنوان رقیب، رشد گروههای تکفیری ضدهژمونیک و شکل‌گیری محور مقاومت مهم‌ترین چالش‌های هژمونیک‌گرایی ایالات متحده در خاورمیانه در دورۀ پسایازده سپتامبر است. استمرار این هژمونیک‌گرایی در گرو کاهش چالش‌های مذکور از طریق اجماع بین‌المللی پیرامون الگوی مطلوب نظم بین‌المللی است. در این پژوهش، با بهره‌گیری از روش کیفی-تفسیری و رویکرد توصیفی-تحلیلی، داده‌ها از طریق فیش‌برداری از منابع معتبر داخلی و خارجی گردآوری شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| هژمونیک‌گرایی؛ ایالات متحدۀ آمریکا؛ خاورمیانه؛ یک‌جانبه‌گرایی؛ یازدهم سپتامبر | ||
| مراجع | ||
|
منابع
آذری نجف‌آبادی، محمدمهدی. (1390). «تغییر مرکز ثقل سیاست خارجی آمریکا پس از یازده سپتامبر 2001»؛ سیاست خارجی، 25(3)، 701-736. https://fp.ipisjournals.ir/article_9445.html
احمدزاده، داوود. (1403). «سیاست خاورمیانه‌ای ترامپ در 2025»؛ مرکز بین‌المللی مطالعات صلح. https://peace-ipsc.org/fa/-2025
ایکنبری، جی. جان. (1382). تنها ابرقدرت؛ هژمونی آمریکا در قرن 21. ترجمۀ عظیم فضلی‌پور، تهران: نشر مؤسسۀ فرهنگی ابرار معاصر تهران.
حسینی متین، سید مهدی. (1388). «نظام بین‌الملل پس از جنگ سرد و اثرات آن بر سیاست خارجی آمریکا»؛ روابط خارجی، 1(3)، 139-167. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.20085419.1388.1.3.6.5
خالقی‌نژاد، مریم. (1402). «دیپلماسی آمریکا در مقابل طوفان الاقصی، سکوت یا تأمین منافع»؛ مجلۀ ایرانی روابط بین‌الملل. https://www.iirjournal.ir/893
خانی، محمدحسن؛ مسرور، محمد. (1396). «ظهور چین: چالش‌های ایالات متحدۀ آمریکا در مواجهه با قدرت روزافزون چین در روابط بین‌الملل»؛ پژوهش‌های روابط بین‌الملل، 7(24)، 159-184. https://www.iisajournals.ir/article_53760.html
دعاگویان، داود. (1389). «گفتمان قدرت در سیاست خارجی اوباما»؛ همشهری آنلاین، کد خبر 96079. https://www.hamshahrionline.ir/news/96079
دهقانی، سید جلال‌الدین. (1383). «طرح خاورمیانۀ بزرگ و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»؛ مطالعات راهبردی، 7(3)، 475-500. https://quarterly.risstudies.org/article_1018.html
دیپلماسی ایرانی. (1402). «چگونه جنگ غزه، محور مقاومت را احیا کرد»؛ دیپلماسی ایرانی، شناسۀ خبر ۲۰۲۴۱۸۴. http://www.irdiplomacy.ir/fa/news/2024184
رضایی، علیرضا. (1391). نظم بین‌المللی در تئوری و عمل. همدان: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.
رضایی، علیرضا. (1396). «چالش‌های نظام بین‌الملل پساجنگ سرد و هژمونی ایالات متحده آمریکا»؛ مطالعات سیاسی، 9(36)، 23-48. https://sanad.iau.ir/Journal/jourm/Article/960380
رضایی، علیرضا. (1399). «هژمونیک‌گرایی و رویکردهای سیاست خارجی ایالات متحدۀ آمریکا بر مبنای معانی سه‌گانۀ هژمونی»؛ راهبرد سیاسی، 4(13)، 91-116. https://www.rahbordsyasi.ir/article_111485.html
روحی دهبنه، مجید (1396). «خاورمیانه پس از تحولات 2011 میلادی؛ بحران دولت ملی و نظم منطقه‌ای»؛ دولت‌پژوهی، 3(12)، 71-105. https://doi.org/10.22054/tssq.2018.8387
زارعی، غفار؛ موسوی، محمد؛ غلامپور، مجید. (1397). «واکاوی شکل‌گیری داعش از منظر تروریسم پسامدرن»؛ پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، 8(4)، ۱۷۵-۱۹۵. https://priw.ir/article-1-848-fa.html
زکریا، فرید (1388). جهان پساآمریکایی. ترجمۀ احمد عزیزی، تهران: نشر هرمس.
ساژین، ولادیمیر. (1402). «حرکت چین به سمت خاورمیانه»؛ دیپلماسی ایرانی. http://www.irdiplomacy.ir/fa/news/2022443
شریف‌زاده، زهرا. (1399). «خاورمیانه در میان رقابت‌های چین، روسیه و آمریکا»؛ مجلۀ ایرانی روابط بین‌الملل. https://www.iirjournal.ir
شکیبا، علیرضا؛ نورمحمدی، مرتضی. (1402). «رقابت آمریکا و چین در منطقۀ خاورمیانه (2010-2022)»؛ سیاست جهانی، 12(2)، 247-268. https://doi.org/10.22124/wp.2023.24564.3195
عباس‌زاده، مهدی؛ نخعی زرندی، نصرالله. (1398). «بررسی شکل‌گیری داعش بر اساس نظریۀ پسابین‌الملل فرگوسن منزیاخ»؛ پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، 9(3)، 35-59. https://priw.ir/article-1-915-fa.html
فلاحی، سارا؛ حیدری، نصرت. (1397). «شیوه‌های عملیاتی شدن استراتژی تغییر «باراک اوباما» در عرصة سیاست خارجی»؛ سیاست جهانی، 7(4)، 235-260. https://doi.org/10.22124/wp.1970.3476
فوکویاما، فرانسیس (1386). آمریکا بر سر تقاطع: دموکراسی، قدرت و میراث جریان نومحافظه‌کاری در آمریکا. ترجمۀ مجتبی امیری‌وحید، تهران: نشر نی.
کسرایی، محمدسالار؛ داوری‌مقدم، سعیده. (1394). «برآمدن داعش در خاورمیانه: تحلیل جامعه‌شناختانه»؛ روابط خارجی، 7(1)، 191-216. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.20085419.1394.7.1.7.4
لطفی، مهدی؛ شیرخانی، علی؛ جاودانی‌مقدم، رضا. (1401). «نقش الگوی انقلاب اسلامی ایران در شکل‌گیری محور مقاومت اسلامی»؛ تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، 14(53)، 16-28. https://doi.org/10.30495/pir.2023.1975787.3587
میلر، استفن. (1387). «تجربۀ عراق و امنیت ایالات متحدۀ آمریکا»؛ ترجمۀ ایزدی، پیروز؛ جوان شهرکی، مریم؛ هرمزی، شانی، پژوهش‌نامۀ سیاست خارجی، 15، 147-202. http://noo.rs/lrvFP
نصر اصفهانی، محسن؛ کرانی، زهرا؛ علی‌یاری، حسن. (1402). «بررسی تأثیر شکل‌گیری و گسترش قدرت محور مقاومت اسلامی بر افول هژمونی آمریکا در منطقۀ غرب آسیا»؛ مطالعات بیداری اسلامی، 12(1)، 129-148. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.23225645.1402.12.1.6.0
نوروزی، رسول (1393). «واقع‌گرایی نئوکلاسیک»؛ پژوهشکدۀ باقرالعلوم. http://pajoohe.ir/Product.aspx?ProductID=46063
نیاکویی، سید امیر؛ صفری، عسگر. (1396). «راهبردهای هسته‌ای متفاوت ایران؛ تبیینی از دریچۀ واقع‌گرایی نئوکلاسیک»؛ سیاست جهانی، 6(2)، 85-122. https://doi.org/10.22124/wp.2017.2486
یوسفی میانجی، عبدالرضا؛ دهشیار، حسین؛ شفیعی، نوذر؛ حاجی‌مینه، رحمت. (1399). «سیاست خارجی ترامپ در خاورمیانه»؛ تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، 12(42)، 44-61. https://sid.ir/paper/413967/fa
References
Abbaszadeh, M. & Nakhaei Zarandi, N. (2019). “Investigating the formation of ISIS Based on the Ferguson and Mansbach Theory post-tinternational”. Quarterly Journal of Political Research in Islamic World, 9(3), 35-59. [In Persian]. https://priw.ir/article-1-915-en.html
Ahmadzadeh, D. (2024). “Trump's Middle East policy in 2025”. International Peace Studies Center. [In Persian]. https://peace-ipsc.org/fa/-2025
Azari Najafabadi, M. M. (2011). “Shift of Focus in US Foreign Policy after September 11, 2001”. The Journal of Foreign Policy, 25(3), 701-736. [In Persian]. https://fp.ipisjournals.ir/article_9445.html?lang=en
Commuri, M. (2023).” One Step Forward, Two Steps Behind: The US Shift Away from the Middle East”. Perry World House Undergraduate Essay Prize. May 17 https://global.upenn.edu/perryworldhouse/news/one-step-forward-two-steps-behind-us-shift-away-middle-east
Crowley, S. (2016).” Transcript: Donald Trump’s Foreign Policy Speech”. The New York Times. April 27.
Daghighian, D. (2010). “The discourse of power in Obama's foreign policy”. Hamshahri Online. [In Persian]. https://www.hamshahrionline.ir/news/96079/
Dehghani, S. J. (2004). “The Greater Middle East Plan and the Islamic Republic of Iran’s National Security”. Strategic Studies Quarterly, 7(25), 475-500. [In Persian]. https://quarterly.risstudies.org/article_1018.html?lang=en
Falahi, S. & Heidari, N. (1970). “Operational Practices of Strategy of Change in Barack Obama Foreign Policy”. World Politics, 7(4), 235-260. [In Persian]. https://doi.org/10.22124/wp.1970.3476
Fukuyama, F. (2006). “The Clash of Cultures and American Hegemony”. www.the.american-interest.com
Fukuyama, F. (2007). America at the Crossroads: Democracy, Power, and the Neoconservative Legacy (M. Amiri Vahid, Trans.). Tehran: Ney Publishing. [In Persian].
Harrison, E. (2004). The Post-Cold War International System; Strategies, Institutions and Reflexivity. London; Rutledge.
Hoseini Matin, S. M. (2009). “The Post-Cold War International System and Its Effects on U.S. Foreign Policy”. International Quarterly of Foreign Relations, 1(3), 139-167. [In Persian]. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.20085419.1388.1.3.6.5
Ikenberry, G. J. (2003). The Only Superpower: American Hegemony in the 21st century (A. Fazlipour, Trans.). Tehran: Abrar Moaser Cultural Institute. [In Persian].
Iranian Diplomacy. (2023). “How the Gaza war revived the Axis of Resistance”. [In Persian]. http://www.irdiplomacy.ir/fa/news/2024184
Jackson, R. J. & Towle, P. (2006). Temptations of Power the United States in Global Politics after 9/11. London: Palgrave Macmillan.
Kasraei, M. S. & Davari Moghaddam, S. (2015). “The Emergence of ISIS: A Sociological Analysis”. Foreign Relations, 7(1), 191-216. [In Persian]. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.20085419.1394.7.1.7.4
Khalighinejad, M. (2023). “American diplomacy in the face of the Al-Aqsa Storm: Silence or securing interests”. Iranian Journal of International Relations. [In Persian]. https://www.iirjournal.ir/893
Khani, M. H. & Masrour, M. (2017). “China's Rise: US Challenges Facing China's Increasing Power in International Relations”. International Relations Researches, 7(24), 159-184. [In Persian]. https://www.iisajournals.ir/article_53760.html?lang=en
Lotfi, M.; Shirkhani, A. & Javadani Moghadam, M. (2023). “The role of the Iranian Islamic Revolution model in the formation of the axis of Islamic resistance”. Political and International Researches Quarterly, 14(53), 16-28. [In Persian]. https://doi.org/10.30495/pir.2023.1975787.3587
Miller, S. (2008). “The Iraq Experiment and U.S. National Security”. Translated By Izadi, P.; Javan Shahraki, M. & Hormozi, S., Foreign Policy Research Journal, 15, 147-202. [In Persian]. http://noo.rs/lrvFP
Nasr Esfahani, M.; Korani, Z. & Aliyari, H. (2023). “Investigating the Impact of the Formation and Expansion of the Power Axis of the Islamic Resistance against American Hegemony in the West Asian Region”. Journal of Islamic Awakening Studies, 12(1), 129-148. [In Persian]. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.23225645.1402.12.1.6.0
Niakooee, A. & Safari, A. (2017). “Different Nuclear Strategies of Iran; Explanation from the viewpoint of Neoclassical Realism”. World Politics, 6(2), 85-122. [In Persian]. https://doi.org/10.22124/wp.2017.2486
Nooroozi, R. (2014). “Neoclassical Realism”. Baqir al-Olum Research Institute. [In Persian]. http://pajoohe.ir/Product.aspx?ProductID=46063
Nye, J. (1997). Understanding International Conflicts. New York: Wesley Longman.
Rezaei, A. (2012). International order in theory and practice. Hamedan: Islamic Azad University Press. [In Persian].
Rezaei, A. (2017). “The Chalenges of the Post Cold War International System and the United State of America's Hegemony”. Journal of Political Studies, 9(36), 23-48. [In Persian]. https://sanad.iau.ir/Journal/jourm/Article/960380
Rezaei, A. (2020). “Hegemonism and the US foreign policy approaches based on the three meanings of hegemony”. Journal of Political Strategy, 4(13), 91-116. [In Persian]. https://www.rahbordsyasi.ir/article_111485.html?lang=en
Rouhi Dehboneh, M. (2018). “Middle East Trasformations After 2011; The Crisis of the National State and Regional Order”. State Studies, 3(12), 71-105. [In Persian]. https://doi.org/10.22054/tssq.2018.8387
Sazhin, V. (2023). “China's move towards the Middle East”. Iranian Diplomacy. [In Persian]. http://www.irdiplomacy.ir/fa/news/2022443
Shakiba, A. & Nourmohammadi, M. (2023). “US-China competition in the Middle East (2010-2022)”. World Politics, 12(2), 247-268. [In Persian]. https://doi.org/10.22124/wp.2023.24564.3195
Sharifzadeh, Z. (2020). “The Middle East amid the competition between China, Russia and America”. Iranian Journal of International Relations. [In Persian]. https://www.iirjournal.ir
Yousefi Mianji, A.; Daheshiar, H.; Shafiee, N. & Hajimineh, R. (2020). “Trump's Foreign Policy in the Middle East”. Political and International Scientific and Research Quarterly, 12(42), 44-61. [In Persian]. https://sid.ir/paper/413967/en
Zakaria, F. (2009). The post-American world (A. Azizi, Trans.). Tehran: Hermes Publishing. [In Persian].
Zarei, G.; Mosavi, M. & Gholampour, M. (2018). “A look at the formation of ISIS from the perspective of post-modern terrorism”. Quarterly Journal of Political Research in Islamic World, 8(4), 175-195. [In Persian]. http://priw.ir/article-1-848-en.html
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 84 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 80 |
||