آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 404 |
| تعداد مقالات | 3,187 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,968,458 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,057,646 |
فرقهگرایی و تأثیر آن بر امنیت ملی عراق طی سالهای 2003 تا 2024 | ||
| مطالعات سیاسی بین النهرین | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 31 شهریور 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/mps.2025.12754.1091 | ||
| نویسندگان | ||
| سید روح الله علمداری1؛ مجید روحی دهبنه* 2؛ زهره پوستین چی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری گروه علوم سیاسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
| 2استادیار، گروه علوم سیاسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران | ||
| 3دانشیار، گروه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| فروپاشی رژیم عراق در نتیجۀ یک شوک برون‌زا از سوی نیروهای آمریکایی و ائتلاف تحت رهبری آن جنبۀ عینی به خود گرفت و فرصت تحول و تحقق سازوکارهای تکوین‌‌بخش را برای ساخت عراقی نوین و دموکراتیک پیشِروی جامعه و نخبگان جدید قرار نهاد؛ اما ناپایداری نظام هویتی و گسست در سازه‌های تشکیل‌دهندۀ آن سبب شد تا فرقهگرایی به‌عنوان یک واقعیت کتمان‌نشدنی بر بدنۀ سیاسی و امنیتی عراق تحمیل شود و با نوع تعاملات و مطالبه‌‌گری‌‌های غیرملی و غیرمدنی نیروهای موجود در سپهر سیاسی کشور، در یک سیر زمانی و به‌تدریج تقویت و فربه‌‌‌تر شود. هدف پژوهش حاضر آن است تا با رمز‌‌گشایی از الگوها و عناصر حاکم بر تعامل و کنش‌‌ورزی بازیگران مختلف عراقی بر مدار فرقهگرایی، نقش و تأثیر این مؤلفه بر امنیت ملی عراق در دوران پساصدام مورد مداقه قرار گیرد. پرسش اصلی این است که فرقهگرایی چگونه امنیت ملی در عراق پساصدام (2024-2003) را تضعیف نموده است. در پاسخ، این فرضیه طرح‌‌‌ریزی شده که فرقهگرایی سیاسی، مذهبی و قومی در عراق در بازۀ سالهای 2003-2024، با دامن زدن به بحران هویتی، عدم وفاق نیروهای سیاسی و مداخلۀ خارجی را به همراه داشته و از این طریق به عنصر تضعیف‌کنندۀ امنیت ملی عراق تبدیل شده است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که فرقهگرایی زمینه‌ساز منازعات حقوقی، سیاسی و اقتصادی در عراق شده و این به‌نوبۀ خود ناکارآمدی نهادی، خیزش تروریسم، فساد و مداخلۀ بازیگران خارجی را به همراه آورده و از این منظر امنیت ملی عراق به مخاطره افتاده است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی تهیه شده است. داده‌‌ها نیز با استفاده از شیوۀ فیش‌برداری و بهره‌گیری از منابع و متون فارسی و انگلیسی، پژوهش‌ها و تحقیقات دانشگاهی موجود در کتابخانه‌ها و پایگاه‌های الکترونیک گردآوری شده است. تجزیه و تحلیل داده‌‌ها نیز با استفاده از روش تحلیل محتوا انجام شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عراق پساصدام؛ فرقهگرایی؛ بحران هویت؛ عدم وفاق؛ مداخلۀ خارجی؛ امنیت ملی | ||
| مراجع | ||
|
احمدی‌مقدم، اسماعیل؛ عباس الونداوی، علی جمعه. (1399). «عراق؛ ادیان، طوایف و اقوام، چالش‌های سیاسی و امنیتی». مطالعات راهبردی ناجا، 5(17)، 5-24. https://ensani.ir/fa/article/download/579772
ارغوانی پیرسلامی، فریبرز؛ صالحی، سید جواد؛ عابدی، مرضیه. (1396). «بنیان‌های جامعه‌شناسی گسست در امنیت ملی عراق نوین». مدیریت و پژوهش‌های دفاعی، 145-172. https://journals.ihu.ac.ir/article_204643.html
پورغلامی، طاهره؛ نادرپور، بابک. (1403). «هویت سیاسی فرقه‌ای و ثبات سیاسی در عراق؛ تحلیل مقایسه‌ای عصر صدام و پساصدام». مطالعات بینالمللی، 21(2)، 281-294. https://doi.org/10.22034/isj.2024.407550.2065
حاجی‌یوسفی، امیرمحمد؛ حسین‌زاده، علیرضا. (1397). «شکنندگی دولت و نابسامانی جامعه در عراق؛ بستری برای بحران امنیتی ظهور و گسترش داعش». آفاق امنیت، 11(38)، 35-68. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.25381857.1397.11.38.2.7
حق‌پرست، سعید؛ ولی‌پور عتیق، توحید؛ نصیری حامد، رضا. (1402). «موانع و چالش‌های تأثیرگذار در توسعه‌نیافتگی سیاسی عراق پساصدام». مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام، 5(3)، 25-48. https://doi.org/10.22034/FASIW.2023.399359.1266
رجبی، محمد؛ کیانی، جواد؛ سعیدی‌راد، آرش. (1399). «ورشکستگی دولت در عراق و پیامدهای آن بر امنیت غرب آسیا». مطالعات خاورمیانه، 27(4)، 95-117. https://cmess.sinaweb.net/article_138785.html
زارعان، احمد؛ معدنی، سعید؛ تاج‌الدینی، محمدباقر. (1397). «موانع پیشِروی روند دولت‌سازی در عراق». تحقیقات سیاسی و بینالمللی، 10(35)، 113-140. https://sid.ir/paper/172926/fa
سمیعی اصفهانی، علیرضا؛ نوروزی‌نژاد، جعفر. (1392). «دولت-ملت‌سازی بینالمللی و خشونت سیاسی در عراق جدید». پژوهش‌نامۀ ایرانی سیاست بین‌الملل، 2(3)، 95-121. https://doi.org/10.22067/jipr.v2i3.44295
کاظمی، حامد؛ دانش‌نیا، فرهاد؛ حاجی‌یوسفی، امیرمحمد. (1402). «اقتصاد سیاسی بازتولید بی‌ثباتی و منازعه در عراق پساصدام». پژوهش‌نامۀ ایرانی سیاست بین‌الملل، 12(1)، 460-488. https://doi.org/10.22067/irlip.2023.73916.1198
کیوان‌حسینی، سید اصغر؛ محفوظیان، سید جمال. (1398). «افراط‌گرایی مذهبی و بحران امنیت انسانی در خاورمیانه، مطالعۀ موردی عراق و سوریه (۲۰۱۸-۲۰۱۴)». پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، ۹(۴)، ۷۳-۹۱. https://priw.ir/article-1-1060-fa.html | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 13 |
||