آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شمارهها | 413 |
| تعداد مقالات | 3,333 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,458,344 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,253,616 |
بررسی جنبش مزدکیه در چارچوب الگوی کیهان شناسی ایران | ||
| مطالعات سیاسی بین النهرین | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 آذر 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/mps.2025.12709.1087 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدتقی قزلسفلی* 1؛ علیرضا شریفی2 | ||
| 1دانشیار گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران. | ||
| 2گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران. | ||
| چکیده | ||
| جنبش مزدکیه، یکی از پدیدههای مهم و مناقشهبرانگیز تاریخ ایران عصر ساسانی است که هم از منظر اجتماعی و اقتصادی و هم از جهت مشروعیتزدایی از نظم کیهانشناختی زرتشتی، نقشی اساسی در تحولات آن دوره ایفا کرده است. این مقاله با رویکردی انتقادی و تحلیلی، میپرسد در بستر کیهانشناسی ایرانی، چه نقدی بر آموزههای مزدکیه وارد است؟ در پاسخ، نشان داده میشود که اندیشههای وی و پیروانش در تقابل بنیادین با مفاهیمی چون «اشه» (نظم کیهانی) و «فرّه کیانی» قرار داشتهاند. مزدک با ترویج ایدههایی چون اشتراک اموال و زنان، ساختار خانواده، مالکیت و نظام طبقاتی را تضعیف و نظم اجتماعی و دینی زمانه را با چالش جدی مواجه کرد. اگرچه در نگاه نخست، آموزههای مزدک در حمایت از محرومان و تودههای فرودست تفسیر میشود، اما در عمل، این جنبش به فروپاشی هنجارهای دیرپای جامعه، بیثباتی سیاسی و اخلاقی، و تضعیف نهادهای مشروعیتبخش منجر شد. جنبش مزدکیه نه صرفاً خواهان عدالت اقتصادی، بلکه تجدیدنظر رادیکال در بنیانهای دینی و فلسفی جامعه ایرانی بود. آموزههای او وحدت معنوی جامعه، ساختار سلسلهمراتبی قدرت و مرزهای اخلاقی سنتی را درهم شکست. سرکوب شدید این جنبش توسط خسرو انوشیروان، نه فقط اقدامی سیاسی، بلکه در چارچوب کیهانشناسی ایرانی، تلاشی برای بازگرداندن نظم مقدس و حفظ کیان دولت ساسانی تلقی شد. واکاوی اسناد تاریخی و تحلیل نگرش اندیشمندان متأخر نشان میدهد که بسیاری از مخالفتها با مزدک، نه از سر تعصب طبقاتی، بلکه در دفاع از انسجام اجتماعی، تقدس نهاد خانواده و تداوم مشروعیت دینی-سیاسی صورت گرفت. مقاله حاضر با عبور از خوانشهای سادهانگارانه، تصویری واقعبینانه و چندلایه از ماهیت، انگیزهها و پیامدهای جنبش مزدکیه ارائه میدهد و نشان میدهد چرا آموزههای مزدک در چشم نظام ساسانی نه اصلاحطلبانه، بلکه نوعی هرجومرج تلقی شد و سرنوشتی سخت برای او و پیروانش رقم زد. | ||
| کلیدواژهها | ||
| مزدک؛ جنبش مزدکیه؛ کیهان شناسی ایرانی؛ اشتراکی کردن اموال؛ تحولات ایران باستان | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 16 |
||