تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,206 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,861 |
بهار و ادب عربی | ||
کاوش نامه ادبیات تطبیقی | ||
مقاله 9، دوره 6، شماره 24، اسفند 1395، صفحه 183-206 اصل مقاله (551.72 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
سیدکمال موسوی* 1؛ سیدمحمدرضا ابن الرسول2 | ||
1دانشیار گروه زبان و ادبیّات عربی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجفآباد | ||
2دانشیار گروه زبان و ادبیّات عربی، دانشگاه اصفهان | ||
چکیده | ||
در مقالهای که پیش رو دارید، نگارندگان با در نظرداشتِ پژوهشهای پیشین دربارة اثرپذیریِ ملکالشّعرای بهار از قرآن، حدیث، امثال، حکم و متون نظم عربی و به روش توصیفی - تحلیلی، نویافتههای خود را در این باره با سامانی دیگر نمایاندهاند. در این راستا، نتایج جستوجو در سرچشمههای عربیِ برخی از سرودههای بهار و انواع بهرهبرداریهای وی از ادب عربی در سه بخش همسانیهای شعر بهار با شعر عربی، تمثّل به امثال و حکم عربی و ترجمة منظوم شعر عربی عرضه گشته است. از مهمترین یافتههای جستار حاضر، میتوان به این نکته اشاره کرد که اثرپذیری بهار از ادب عربی غالباً با ابتکار و نوآوری و بازسرایی همراه است و به هیچ روی، بوی تقلید از آن استشمام نمیشود و به همین سبب، بازشناسیِ نمونههای فراگیری او بسیار دشوار است. | ||
کلیدواژهها | ||
ادبیّات تطبیقی؛ ملکالشّعرای بهار؛ ادب عربی؛ بازآفرینی ادبی؛ شعر عربی | ||
مراجع | ||
کتابنامه الف: کتابها
1. إبراهیم، محمّد حافظ (بیتا)؛ دیوان حافظ إبراهیم، تحقیق أحمد أمین، أحمد الزین و إبراهیم الأبیاری، بیروت: دار الجیل. 2. ابن أبی الحدید، عبدالحمید بن هبة الله (1996 م)؛ شرح نهج البلاغة، تحقیق محمّد أبوالفضل إبراهیم، الطّبعة الثّانیة، بیروت: دار الجیل. 3. ابن الجوزی، أبوالفرج عبدالرحمن بن علی (بیتا)؛ أخبار الحمقی والمغفلین، بیروت: المکتب التجاری. 4. ابن رشیق القیروانی، حسن بن رشیق (2001 م)؛ العمدة فی محاسن الشّعر وآدابه، تحقیق محمّد عبدالقادر أحمد عطا، بیروت: دار الکتب العلمیة. 5. ابن عبد ربّه، احمد بن محمّد (1987 م)؛ العقد الفرید، تحقیق مفید محمّد قمیحة، الطّبعة الثّالثة، بیروت: دار الکتب العلمیة. 6. ابن منظور، محمّد بن مکرم (2005 م)؛ لسان العرب، مراجعة وتدقیق: یوسف البقاعی، إبراهیم شمسالدین ونضال علی، بیروت: مؤسّسة الأعلمی للمطبوعات. 7. ابوحیّان التّوحیدی، علی بن محمّد (بیتا)؛ الإمتاع والمؤانسة، تحقیق: أحمد أمین وأحمد الزّین، بیروت: مکتبة الحیاة. 8. الأحدب الطرابلسی، إبراهیم بن سیّد علی (بیتا)؛ فرائد اللآل فی مجمع الأمثال، بیجا، بینا. 9. امینمقدسی، ابوالحسن (1386)؛ ادبیّات تطبیقی با تکیه بر مقارنة ملکالشّعراء محمّدتقی بهار و امیرالشّعراء احمد شوقی، تهران: دانشگاه تهران. 10. بهار، محمّدتقی (1351)؛ بهار و ادب فارسی: مجموعة یکصد مقاله از ملکالشّعراء بهار، به کوشش محمّد گلبن، با مقدّمة غلامحسین یوسفی، تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی. 11. ---------- (1358)؛ دیوان اشعار شادروان محمّدتقی بهار «ملکالشّعرا»، چاپ چهارم، تهران: امیرکبیر. 12. الثّعالبی، عبد الملک بن محمّد (1983)؛ التّمثیل والمحاضرة، تحقیق: عبد الفتاح محمّد الحلو، [بیجا]: الدّار العربیّة للکتاب. 13. --------------- (1966)؛ خاصّ الخاص، مقدّمة حسن الأمین، بیروت: دار مکتبة الحیاة. 14. --------------- (2000)؛ یتیمة الدّهر فی محاسن أهل العصر، شرح وتحقیق مفید محمّد قمیحة، بیروت: دار الکتب العلمیة. 15. جابری، حسن (1335)؛ جوهر الجواهر: در نصایح و محاسن اخلاق و معارف و بدایع امثال و نوادر گفتار، اصفهان: خالقی. 16. الجاحظ، عمرو بن بحر (2003)؛ کتاب الحیوان، تحقیق إبراهیم شمس الدّین، بیروت: مؤسّسة الأعلمی للمطبوعات. 17. الجرجانی، علی بن عبدالعزیز (بیتا)؛ الوساطة بین المتنبّی وخصومه، تحقیق وشرح محمّد ابوالفضل ابراهیم وعلی محمّد البجاوی، بیروت: المکتبة العصریة. 18. الحریری، قاسم بن علی (2003)؛ درة الغواص فی أوهام الخواص، تحقیق محمّد أبوالفضل إبراهیم، بیروت: المکتبة العصریة. 19. الحصری، ابراهیم بن علی (بیتا)؛ زَهْر الآداب وثمر الألباب، شرح وتحقیق زکی مبارک ومحمّد محیی الدّین عبدالحمید، الطّبعة الرّابعة، بیروت: دار الجیل. 20. حلاّج، حسین بن منصور (1343)؛ دیوان، تصحیح داود شیرازی، تهران: سنائی. 21. الخطیب القزوینی، جلال الدّین محمّد بن عبد الرّحمن (2008)؛ الإیضاح فی علوم البلاغة، تحقیق وتعلیق وفهرسة غرید الشّیخ محمّد وإیمان الشّیخ محمّد، بیروت: دار الکتاب العربی. 22. الخلایلی، کمال (1998 م)؛ معجم کنوز الأمثال والحکم العربیة (النّثریة والشّعریة)، بیروت: مکتبة لبنان ناشرون. 23. دامادی، سید محمّد (1379)؛ مضامین مشترک در ادب فارسی و عربی (شامل هزار مدخل)، ویرایش 2، تهران: دانشگاه تهران. 24. دهخدا، علیاکبر (1386)؛ امثال و حکم، چاپ چهاردهم، تهران: امیرکبیر. 25. الرّاغب الأصفهانی، حسین بن محمّد (بیتا)؛ محاضرات الأدباء ومحاورات الشّعراء والبلغاء، بیروت: دار مکتبة الحیاة. 26. سبط ابن التّعاویذی، أبوالفتح محمّد بن عبیدالله (1903)؛ دیوان، قد اعتنی بنسخه وتصحیحه: د. س. مرجلیوث، مصر: مطبعة المقتطف. 27. الشریشی، أحمد بن عبدالمؤمن (2006)؛ شرح مقامات الحریری، وضع حواشیه إبراهیم شمسالدین، الطّبعة الثّانیة، بیروت: دار الکتب العلمیة. 28. شمس العلمای گرکانی، محمّدحسین (1377)؛ ابدع البدایع، جامعترین کتاب در علم بدیع فارسی، به اهتمام حسین جعفری. با مقدّمة جلیل تجلیل، تبریز: احرار. 29. الشّیخ البهائی، محمّد بن الحسین (1378)؛ الکشکول، صححه وعلّق علیه محمّد صادق نصیری سرابی، قم: شرکت طبع ونشر. 30. صفیپور، عبدالرحیم بن عبدالکریم (8-1297)؛ منتهی الأرب فی لغة العرب، چاپ سنگی قطع رحلی، به خطّ کربلایی محمّد حسین الطهرانی، بیجا: بینا. 31. الطّغرائی، حسین بن علی (1976)؛ دیوان الطّغرائی، تحقیق: علی جواد الطّاهر ویحیی الجبوری، بغداد: منشورات وزارة الإعلام. 32. عبّاس بن الأحنف (1954)؛ دیوان العبّاس بن الأحنف، شرح وتحقیق: عاتکة الخزرجی، القاهرة: دار الکتب المصریة. 33. العتبی، محمّد بن عبدالجبار (1374)؛ ترجمة تاریخ یمینی، به انضمام خاتمة یمینی، ترجمة ابوالشرف ناصر بن ظفر جرفادقانی، تصحیح جعفر شعار، تهران: علمی و فرهنگی. 34. عنصر المعانی، کیکاوس بن اسکندر (1378)؛ قابوسنامه، به اهتمام و تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: علمی و فرهنگی. 35. گویارد، ام. اف، (1374)؛ ادبیات تطبیقی، ترجمة علیاکبر خانمحمّدی، تهران: پاژنگ. 36. المتّقی، علی بن حسام الدّین (1993)؛ کنز العمّال فی سنن الأقوال والأفعال، ضبطه وفسّر غریبه: بکری حیانی، صحّحه ووضع فهارسه ومفتاحه: صفوة السّقا، بیروت: مؤسّسة الرسالة. 37. المتنبّی، أبو الطّیّب (1986)؛ شرح دیوان المتنبّی، عبد الرحمن البرقوقی، بیروت: دار الکتاب العربی. 38. مسعود سعد سلمان (1364)؛ دیوان مسعود سعد، به تصحیح و اهتمام مهدی نوریان، اصفهان: کمال. 39. موسی، فردوس موسی (2006)؛ منظومة مرآة العبرة (آئینه عبرت) لملک الشّعراء بهار، دراسة وترجمة، مصر: بینا. 40. مولوی، جلالالدّین محمّد (1389)؛ شرح جامع مثنوی معنوی، کریم زمانی، ویراست 2، چاپ پانزدهم، تهران: اطّلاعات. 41. المیدانی، أحمد بن أحمد (2003)؛ مجمع الأمثال، تحقیق وشرح وفهرسة قصی الحسین، بیروت: دار ومکتبة الهلال. 42. الهاشمی، سید أحمد (بیتا)؛ جواهر الأدب فی ادبیّات وإنشاء لغة العرب، الطّبعة الثّلاثون، القاهرة: دار الفکر. 43. هلال، محمّد غنیمی (1965)؛ مختارات من الشّعر الفارسی، القاهرة: الدّار القومیة. 44. یاقوت الحموی، یاقوت بن عبدالله (1992)؛ معجم الأدباء (إرشاد الأریب إلی معرفة الأدیب)، تحقیق: إحسان عبّاس، بیروت: دار الغرب الإسلامی. 45. ------------------- (1977)؛ معجم البلدان، 5 ج، بیروت: دار صادر. 46. ------------------- (1380)؛ معجم البلدان، ترجمة علینقی منزوی، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور. ب: مجلاّت 47. داناسرشت، اکبر (1350)؛ «نمونهای از ترجمه و اقتباسات شعری»، مقالات و بررسیها، دفتر هفتم و هشتم، صص 158-161. 48. سبزیانپور، وحید (1386)؛ «ریشههای ایرانی امثال و حکم عربی در شعر بهار»، نامة فرهنگستان، سال 9، شمارة 1، (پیاپی 33)، صص 74-95. 49. شمیسا، سیروس (1358)؛ «هنر بهار در صنعت ترجمه»، آینده، سال 5، صص 266-277. ج: پایاننامه 50. رحیمی، محمّد (1393)؛ نقد التّرجمة الفارسیّة المنظومة للشّعر العربی التّقلیدی، پایاننامة دکتری، استاد راهنما نرگس گنجی، مشاور سیّد محمّدرضا ابنالرّسول، گروه عربی دانشگاه اصفهان. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,479 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,287 |