معرّفی و نقد کتاب الرّسالة الحاتمیّة

الف. کتاب­ها

• ·   قرآن کریم.
• ·   نهج­البلاغه.

1. ابن ابی الحدید، ابوحامد، عزالدین بن هبة الله بن محمّد (1418)؛ شرح نهج­البلاغه، تحقیق محمّد عبدالکریم النمری، بیروت، دار الکتب العلمیة.

2. ابن ابی حجله، احمدبن یحیی (1999)؛ دیوان الصبابة، بیروت، دار والمکتبة الهلال.

3. ابن الجوزى، ابو الفرج عبد الرّحمان بن على بن محمّد (1412)؛ المنتظم فى تاریخ الملوک و الامم، دراسة وتحقیق محمّد عبد القادر عطا ومصطفى عبدالقادر عطا، راجعه وصححه نعیم زرزور، بیروت، دار الکتب العلمیة.

4. ابن حمدون، محمّد بن حسن محمّد (1417)؛ التّذکرة الحمدونیة، بیروت، دار صادر.

5. ابن خلکان، أبو العبّاس شمس الدین أحمد بن محمّد بن إبراهیم بن أبی بکر (1971)؛ وفیات الأعیان وأنباء أبناء الزمان، المحقق: إحسان عبّاس، بیروت، دار صادر.

6. ابن مسکویه، ابوعلی احمد بن محمّد، (بی­تا)؛ الحکمة الخالدة، تحقیق عبد الرّحمان بدوی، بیروت، دار الأندلس.

7. ابن منقذ، أبو المظفر، أسامة بن مرشد (بی­تا)؛ البدیع فی نقد الشعر، بتحقیق؛ الدکتور أحمد أحمد بدوی، الدکتور حامد عبد المجید، الجمهوریة العربیة المتحدة.

8. --------------------- (1987)؛ لباب الآداب، تحقیق؛ احمد محمّد شاکر، الطّبعة الأولی، قاهرة، دار السلفیة للنشر والعلم.

9. ابن هندو، ابی الفرج (1900)؛ الکلم الروحانیة فی الحکم الیونانیة، مصر، الترقی.

10. ازوپ (1373)؛ افسانه­های ازوپ، ترجمه و تحشیه اصغر حلبی، چاپ اوّل، تهران، اساطیر.

11. الآبی، أبوسعد، منصور بن الحسین (1990)؛ نثر الدّرر، تحقیق؛ منیر محمّد المدنی، مراجعة دکتور حسین نصار، الهیئة المصریة العامة للکتاب.

12. البرقوقی، عبدالرحمن (1407)؛ شرح دیوان متنبّی، بیروت، دار الکتاب العربی.

13. توحیدی (1408) البصائر والذخائر، المحقّق؛ وداد قاضی، بیروت، دار صادر.

14. ثعالبی نیشابوری، ابومنصور (1401)؛ التّمثیل والمحاضرة، المحقّق؛ عبدالفتاح محمّد الحلو، بیروت، دارالکتب العربیة.

15. ----------------- (1983)؛ یتیمة الدّهر فی محاسن أهل العصر، المحقّق؛ د. مفید محمّد قمحیة، الطبعة الأولى، بیروت، دار الکتب العلمیة.

16. ---------------- (1897)؛ اعجاز والایجاز، شرحه؛ اسکندر آصاف، مصر، العلمیة العمومیة.

17. الجرجانی، قاضی علی بن عبدالعزیز (2006)؛ الوساطة بین المتنبّی و خصومه، تحقیق و شرح؛ محمّد ابوالفضل ابراهیم، علی محمّد البجاوی، بیروت، المکتبة العصریّة.

18. الحاتمی، ابو علی (1931)؛ الرّسالة الحاتمیّة، تحقیق؛ فؤاد أفرم البستانی، مجلة المشرق، سنة 29، ش 12-2.

19. راغب الأصفهانى، أبو القاسم الحسین بن محمّد (1420)؛ محاضرات الأدباء ومحاورات الشعراء والبلغاء، بیروت، شرکة دار الأرقم بن أبی الأرقم.

20. الزّجاجی، عبدالرحّمان بن اسحاق (1407)؛ الأمالی، الطّبعة الثّانیة، بیروت، دار الجیل.

21. الزمخشری، ابو القاسم محمود بن عمر (1412)؛ ربیع الابرار ونصوص الاخبار، تحقیق؛ عبدالامیر مهنا، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.

22. شجاعپوریان، ولی الله (1376)؛ اخلاق و حکمت عملی در شعر متنبّی، اهواز، دانشگاه شهید چمران.

23. ------------- (1372)؛ بررسی اخلاق و حکمت عملی در شعر متنبّی، پایان­نامة دورة دکتری ادبیات عرب، استاد راهنما امیرمحمود انوار، تهران، دانشگاه تهران.

24. شکورزاده بلورى، ابراهیم (1380)؛ دوازده هزار مثل فارسى، چاپ اوّل، انتشارات آستان قدس.

25. الحسینی، عبدالزهراء (1404)؛ مائة شاهد وشاهد من معانی کلام الامام علی (ع) فی شعر ابی الطیب المتنبّی، تهران، موسسه نهج­البلاغه.

26. صلیبا، جمیل (1385)؛ فرهنگ فلسفی، ترجمه؛ منوچهر صانعی دره بیدی، انتشارات حکمت.

27. طرطوشی، محمّد بن الولید (1990)؛ سراج الملوک، تحقیق؛ جعفر البیاتی، ریاض، الریس للکتب والنشر.

28. العاکوب، عیسی علی (1989)؛ تأثیر الحکم الفارسیة فی الأدب العربی، الطّبعة الأولی، دمشق، دارطلاس للدراسات و الترجمة و النشر.

29. العاملى، شیخ بهاء الدین (1420)؛ الکشکول، بیروت، مؤسسة الاعلمى للمطبوعات.

30. عبّاس، احسان (1977)؛ ملامح یونانیة فی الادب العربی، بیروت، موسسة العربیة للدراسات والنشر.

31. ------ (1983)؛ تاریخ نقد الأدبی عند العرب، عمان، دار الشروق.

32. العسکری، ابوهلال (بی­تا)؛ الصناعتین، مصر، مکتبة عیسی.

33. عسکری، صادق (1387)؛ الحکمة بین المتنبّی وسعدی دراسة المقارنة، چاپ اوّل، سمنان، انتشارات دانشگاه سمنان.

34. العمیدی، محمّد بن أحمد بن محمّد، أبو سعد (1961)؛ الإبانة عن سرقات المتنبی لفظاً ومعنىً، تقدیم وتحقیق وشرح؛ إبراهیم الدسوقی البساطی، القاهرة، دار المعارف.

35. عنصرالمعالى، کیکاووس بن اسکندر (1366)؛ قابوس­نامه، به اهتمام؛ غلامحسین یوسفى، چاپ سوّم، تهران، شرکت انتشارات علمى فرهنگى.

36. الفاخورى، حنا (1987)؛ الجامع فی تاریخ الأدب العربى، بیروت، المکتبة البولیسة.

37. فراهیدی، خلیل بن احمد (1973)؛ دیوان، مجلّة البلاغ، بغداد، معارف.

38. فروخ، عمر (1968)؛ تاریخ الأدب العربی، الطّبعة الأولی، بیروت، دارالعلم للملایین.

39. القیروانی، ابی‌الحسن بن رشیق (1981)؛ العمدة فی محاسن الشعر، وآدابه و نقده، حقّقه و علّق حواشیه؛ محمّد محی‌الدین عبدالحمید، بیروت، دار الجیل.

40. لافونتن، ژان دو (1380)؛ افسانه­های لافونتن، ترجمه عبدالله توکل، تهران، نشر مرکز.

41. ماوردی، أبو الحسن بن محمّد بن حبیب البصری (1407)؛ أدب الدنیا والدین، الطبعة الأولی، بیروت، دار الکتب العلمیة.

42. مستوفى، حمد الله (1339)؛ تاریخ گزیده، به اهتمام؛ عبدالحسین نوایى، تهران، امیر کبیر.

43. ناصرخسرو (1388)؛ دیوان اشعار، تصحیح مینوی - مهدی محقّق، چاپ هشتم، تهران، دانشگاه تهران.

44. الوطواط، الامام العلامة أبو اسحاق برهان الدین الکتبی المعروف بالوطواط، (بی­تا)؛ غرر الخصائص الواضحة والنقائص الفاضحة، بیروت، دار الصعب.

45. یوسفی، غلامحسین (1366)؛ شرح وتعلیق بر قابوس نامه، امیر عنصر المعالى کیکاووس بن اسکندر، چاپ سوّم، تهران، شرکت انتشارات علمى فرهنگى.

46. یوسی، الحسن (1402)؛ المحاضرات فی اللغة والأدب، تحقیق وشرح؛ محمّد حجی وأحمد شرقاوی، بیروت، دار الغرب الاسلامی.

47. -------- (1981)؛ زهرالأکم فی الأمثال والحکم، محقق: محمّد حجی ومحمّد الأخضر، بیروت، دار الثقافة.

ب. مجلّه­ها

1. الاقرع، یاسر محمود (1427) «أثر الفلسفة الیونانیة فی شعر المتنبّی»، مجلة آفاق الثقافة والتّراث، شمارة 47، صص 67-82.

2. باقر، علیرضا (1390)؛ «حاتمی»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، جلد 19، صص 504-506.

3. سبزیان­پور، وحید (1390)؛ «نگاهی به مثل از مرگ خود چاره­ای نیست در آیینة ادب فارسی و عربی»، گزارش میراث، دورة دوّم، سال پنجم، شمارة 46، صص 46-47.

4. ---------- (1389)؛ «بازنگری در تحلیل و شرح مهدی محقّق بر اشعار ناصر خسرو»، پنجمین گردهمایی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی، (نشست بین­المللی)، دانشگاه یزد، صص 1-20.

5. ---------- (1389)؛ «نقبی به روشنایی در جستجوی امثال ایرانی در نظم عربی»، نشریة ادبیات تطبیقی (علمی- پژوهشی) دانشکدة ادبیات و علوم انسانی- دانشگاه شهید باهنر، دورة جدید سال اوّل، شمارة 2، صص 72-96.

6. ---------- (1390)؛ «اهمّیّت منابع عربی در تبیین فرهنگ و ادب فارسی»، پژوهشنامة نقد ادب عربی، دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، 70-92.

7. ---------- (1390)؛ «نگاهی به پند­های مکتوب بر لوازم زندگی ایرانیان باستان و اثر آن بر ادب فارسی و عربی»، مجلّۀ بوستان ادب دانشگاه شیراز (مجلّۀ علوم اجتماعی و انسانی سابق) شمارۀ سوّم، صص 147-178.

8. الشماع، حسن محمّد (1976)؛ «مناظرة بین ابی الطبیب المتنبّی والحاتمی»، مجلّه علوم انسانی دانشگاه بغداد، صص 237-296.

9. کیلانی، کامل (1348)؛ «صورة جدیدة من الأدب العربی فی مدینة السّلام، بین متنبّی والحاتمی»، المقطتف، جلد 76، شمارۀ 324، صص 324-330.