تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,166 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,828 |
معنیشناسی جملات امری در فارسی | ||
مطالعات زبانها و گویشهای غرب ایران | ||
مقاله 6، دوره 6، شماره 21، تیر 1397، صفحه 99-126 اصل مقاله (1.21 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسنده | ||
حسین مغانی* | ||
دانشآموختۀ دکتری تخصصی زبانشناسی همگانی، دانشگاه رازی | ||
چکیده | ||
پژوهش حاضر، به تحلیل جملات امری از دیدگاه معنیشناسی صوری میپردازد. این جملات، افزون بر معنای «دستوری»، بهعنوان یک نیروی منظوری پیشفرض، از طیف وسیعی از نیروهای منظوری دیگری نیز برخودارند. با توجّه به تعدّد معانی این ساخت در فارسی، در این مقاله کوشیده میشود بهگونهای نظاممند، به تبیین این نیروهای منظوری چندگانه پرداخته شود. بدینمنظور، با بهرهگیری از رویکرد «معنیشناسی جهانهای ممکن» کراتزر در زمینة تبیین عناصر وجهی و نیز با الگوگیری از قیاس معنیشناسی ساختهای امری بر پایة معنیشناسی عناصر وجهی، به وسیلة شواگر، در این پژوهش نشان داده میشود که ساخت امری در فارسی در لایة زیرین خود، تنها از نیروی منظوری واحد «دستور» برخوردار است و خوانشهای چندگانة این ساخت نظیر «قدغن»، «درخواست» و... ناشی از تأثیر عوامل موقعیّتی خاصّی است که جملة امری در آنها به کار میرود. در واقع، جملة امری، حاوی یک «عملگر وجهی« است که به فعل وجهی «باید» شبیه است. این عملگر، نوعی «الزام» را بهعنوان «نیروی وجه» نسبت به «زمینة مشترک» گوینده و مخاطب بهعنوان «پایة وجه» و محدودیتهایی از نوع «مبتنی بر اولویّت» بهعنوان «منبع ترتیب» بیان میکند. اتّخاذ چنین رویکردی، بدان معناست که تبیین خوانشهای مختلف ساختهای امری مستلزم پیوند معنیشناسی با کاربردشناسی است. | ||
کلیدواژهها | ||
جملات امری؛ فعل وجهی؛ عملگر وجهی؛ وجهیت تکلیفی؛ وجهیت معرفتی؛ معنیشناسی جهانهای ممکن | ||
مراجع | ||
احمدی گیوی، حسن و حسن انوری (1374). دستور زبان فارسی 1. ویرایش ۲. تهران: فاطمی. ارژنگ، غلامرضا (1378). دستور زبان فارسی امروز. تهران: قطره. افراشی، آزیتا (1388). ساخت زبان فارسی. ویرایش ۲. تهران: سمت. رحیمیان، جلال و محمد عموزاده مهدیرجی (1392). افعال وجهی در زبان فارسی و بیان وجهیت. پژوهشهای زبانی، 4 (1)، 21-40. شریعت، محمدجواد (1370). دستور زبان فارسی. تهران: اساطیر. عموزاده مهدیرجی، محمد و حدائق رضایی (1389). ابعاد معناشناختی «باید» در زبان فارسی. پژوهشهای زبانی، 1 (1)، 57-78. غلامعلیزاده، خسرو (1374). ساخت زبان فارسی، تهران: احیاء کتاب. فرشیدورد، خسرو (1388). دستور مفصل امروز. تهران: سخن. لازار، ژیلبر (1393). دستور زبان فارسی معاصر. مترجم: مهستی بحرینی. تهران: هرمس. مشکوۃالدینی، مهدی (1386). دستور زبان فارسی بر پایة نظریة گشتاری. ویرایش دوم. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد. نقیزاده، محمود، منوچهر توانگر و محمد عموزاده مهدیرجی (1390). بررسی مفهوم ذهنیت در افعال وجهی در زبان فارسی. پژوهشهای زبانشناسی، 3 (1)، 1-20. همایونفر، مژگان (1392). بررسی روند دستوریشدگی فعلهای وجهی زبان فارسی بر اساس پارامترهای لمان. ویژهنامة فرهنگستان، (9)، 50-73. Bybee, J. L., R. Perkins, & W. Pagliuca (1994). The Evolution of Grammar. Chicago: The University of Chicago Press. Cheng, L. (1991). On the Typology of Wh-Questions. Ph.D. Thesis. Massachusetts: Massachusetts Institute of Technology. Chomsky, N. (1995). The Minimalist Program. Cambridge: The MIT Press. Hacquard, V. (2011). Modality. In: K. Von Heusinger, C. Mainborn & P. Portner (Eds.), Semantics: An International Handbook of Natural Language Meaning, Vol. 2 (pp. 1484-1514). Berlin/Boston: Mouton de Gruyter. Hamblin, C. L. (1987). Imperatives. New York: Blackwell. Han, C. H. (1998). The Structure and Interpretation of Imperatives: Mood and Force in Universal Grammar. Ph.D. Thesis. Philadelphia: University of Pennsylvania. Iatridou, S. (2008). De Modo Imperative. Lecture Notes for a Course on the Syntax and Semantics of Imperatives at Ealing6, ENS, Paris. September 16-19, 2008. Retrieved: November 10, 2016. URL: http://lingphil.mit.edu/papers/iatridou/de_modo_ imperativo. df Jackendoff, R. S. (1972). Semantic Interpretation in Generative Grammar. Cambridge/ Mass: MITPress. Kamp, H. (1978). Semantics versus Pragmatics. In: F. Guenthner & S. J. Schmidt (Eds.), Formal Semantics and Pragmatics for Natural Languages, (pp. 255-287). Dordrecht: Reidel. Kaufmann, M. [previously ‘Schwager’] (2012). Interpreting Imperatives. Berlin: Springer. Kaufmann, S. & M. Schwager (2011). A Unified Analysis of Conditional Imperatives. In: E. Cormany, S. Ito, & D. Lutz (Eds.), Proceedings of the Semantics and Linguistic Theory Conference (SALT) 19,(pp. 239-256). New York: CLC. Kratzer, A. (1977). What “Must” and “Can” Must and Can Mean. Linguistics and Philosophy, 1, 337-355. --------------- (1979). Conditional Necessity and Possibility. In: R. B¨auerle, U. Egli, & A. von Stechow (Eds.), Semantics from Different Points of View, (pp. 117-147). Berlin: Springer-Verlag. --------------- (1981). The Notional Category of Modality. In: H-J, Eikmeyer and H. Rieser (Eds.), Words, Worlds, and Contexts: New Approaches in Word Semantics, (pp. 38-74). Berlin: Walter de Gruyter. --------------- (1986). Conditionals. In: A. M. Farley, P. Farley, & K. E. McCullough (Eds.), Papers from the Parasession on Pragmatics and Grammatical Theory,(pp. 1-15). Chicago Linguistics Society. --------------- (1991). Modality. In: A. Von Stechow & D. Wunderlich, (Eds.), Semantics: An International Handbook of Contemporary Research, (pp. 639-650). Berlin/New York: de Gruyter. --------------- (2012). Modals and Conditionals: New and Revised Perspectives. Oxford: Oxford University Press. Mahootian, S. (1997). Persian Descriptive Grammars. London/New York: Routledge. Palmer, F. R. (2001). Mood and Modality. Cambridge: Cambridge University Press. Perlmutter, D. M. (1971). Deep and Surface Structure Constraints in Syntax. New York: Holt, Rinehart& Winston. Rivero, M. L. & A. Terzi (1995). Imperatives, V-Movement and Logical Mood. Journal of Linguistics, 31 (2), 301-322. Rizzi, L. (1990). Speculations on Verb Second. In: J. Mascaró & M. Nespor (Eds.), Grammar in Progress: GLOW Essays for Henk van Riemsdijk,(pp. 137-152). Dordrecht: Foris. ------------- (1996). Residual Verb Second and the Wh-Criterion. In: A. Belletti & L. Rizzi (Eds.), Parameters and Functional Heads: Essays in Comparative Syntax, (pp. 63-90). New York/Oxford: Oxford University Press. Ross, J. R. (1969) Auxiliaries as Main Verbs. In: W. Todd (Ed.), Studies in Philosophical Linguistics, Series 1. Evanston. Sadock, J. M. & A. M. Zwicky (1985). Speech Act Distinctions in Syntax. In: T. Shopen (Eds.), Language Typology and Syntactic Description, Vol. I, (pp. 155-196). Cambridge: Cambridge University Press. Schulz, K. (2003). You May Read It Now or Later: A Case Study on the Paradox of Free Choice Permission. M. A. Thesis. Netherlands: University of Amsterdam. Schwager, J. M. (2005). Interpreting Imperatives. Ph.D. Thesis. Johann-Wolfgang-Goethe Universität zu Frankfurt am Main. -------------------- (2006). Conditionalized Imperatives. In: M. Gibson & J. Howell (Eds.), SALT XVI, (pp. 241-258). Ithaca/NY: Cornell University. -------------------- (2008). Optimizing the Future: Imperatives between Form and Function. 20th European Summer School in Logic, Language and Information (ESSLLI), Freie und Hansestadt Hamburg, Germany, 4-15 August 2008. URL: www.illc. uva.nl/ESSLLI2008/Materials/Schwager/Schwager.pdf. Stalnaker, R. (1974). Pragmatic Presupposition. In: M. Munitz & P. Unger (Eds.), Semantics and Philosophy, (pp. 197-213). New York: New York University Press. ----------------- (1978). Assertion. Syntax and Semantics, 9, 315-332. Taleghani, A. (2008). The Interaction of Modality, Aspect and Negation in Persian. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing. Windfuhr, G. & J. R. Perry (2009). Persian and Tajik. In: G. Windfuhr (Ed.), the Iranian Languages, (pp. 416-454). London/New York: Routledge. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,235 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 395 |