تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,161 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,825 |
التّبر المسبوک فی نصیحة الملوک غزالی مأخذ چند حکایت از هزارویک شب | ||
کاوش نامه ادبیات تطبیقی | ||
مقاله 4، دوره 8، شماره 29، خرداد 1397، صفحه 57-82 اصل مقاله (1.81 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
احمد رحیمخانی سامانی1؛ محمد حکیم آذر* 2؛ مظاهر نیکخواه3 | ||
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد، ایران | ||
2دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد، ایران | ||
3استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد، ایران | ||
چکیده | ||
ریشهیابی حکایتها، اندیشهها و دستمایههای ادبی و زبانیِ شاعران و نویسندگان، یکی از شاخههای مهم در بررسیهای زبانی و ادبی است. این مسئله، زمانی اهمّیّت بیشتری مییابد که آموزههای یک اثر، به زبانی دیگر ترجمه شود و از طریق ترجمهای خوب، نهتنها اثر جای خود را در میان فرهنگ و زبان ملّتی دیگر باز میکند، بلکه تأثیرات بینامتنی خود را نیز ماندگار مینماید. پژوهش حاضر میکوشد تا ضمن یک مقابله و تطبیق دقیقِ متنی میان متن عربی هزارویک شب و ترجمۀ عربی نصیحة الملوک غزالی که به نام التّبر المسبوک فی نصیحة الملوک معروف است، ثابت کند که کتاب التّبر المسبوک، مأخذ پنج حکایت از حکایتهای هزارویک شب است و با وجود متون گوناگون عربی که به نوعی برخی از آنها، روایتهای دیگری از این پنج حکایت را در خود دارند، گردآورندگان و راویان هزارویک شب، در گزارش این پنج داستان، اساس خود را بر این کتاب نهادهاند. اقتباس راویان هزارویک شب در یکی از حکایتهای بررسیشده، اقتباس محتوایی و در چهار حکایت دیگر، اقتباسهای صرفی و نحوی و منطبق بر متن عربی التّبر المسبوکاست، به گونهای که میان حجم این حکایتها در متن هر دو کتاب، تفاوتهای زیادی وجود ندارد و نشان میدهد، راویان هزارویک شب، با وجود برخی از این حکایتها در متون عربی، متن التّبر المسبوک را برای اقتباس خود برگزیدهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
ادبیّات تطبیقی؛ مأخذشناسی؛ هزارویک شب؛ ألف لیلة ولیلة؛ التّبر المسبوک فی نصیحة الملوک؛ نصیحة الملوک؛ امام محمّد غزالی | ||
مراجع | ||
کتابنامه 1. ابوالقاسم بن غسّان (1313)؛اخبار برامکه، ترجمة محمّد بن حسین بن عمر هروی، با اهتمام و تصحیح و مقدّمة تاریخی و ادبی میرزا عبدالعظیمخان گرکانی، تهران: مجلس. 2. ألف لیلة ولیلة (1839)؛ أسمار اللّیالی للعرب ممّا یتضمّن الفُکاهة ویورثُ الطرب، قد طبعه کاملاً مکمّلاً: ولیم حی مکناطن، الرّبع الثّانی، کلکته: [بابتیست میسیون پرس]. 3. بیهقّی، إبراهیم بن محمّد (1995)؛ المحاسن والمَساوی، تحقیق الشّیخ محمّد سوید، بیروت: دار إحیاء العلوم. 4. تهامی، غلامرضا (1385)؛ فرهنگ اعلام تاریخ اسلام، تهران: شرکت سهامی انتشار. 5. جهشیاری، محمّد بن عبدوس (1938)؛ کتاب الوزراء والکتّاب، حقّقه ووضع فهارسه مصطفی السّقا؛ إبراهیم الابیاری وعبدالحفیظ شبلی، القاهرة: مطبعة مصطفی البانی الحلبی وأولاده. 6. حلبی، علیاصغر (1382)؛ تاریخ تمدّن در اسلام: بررسیهایی چند در فرهنگ و علوم عقلی اسلامی، چاپ دوّم، تهران: اساطیر. 7. خواجه نظامالملک طوسی، ابو علی حسن (1347)؛ سیر الملوک (سیاستنامه)، به اهتمام هیوبرت دارک، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. 8. الخوری الشّرتونی، سعید (1385)؛ أقرب الموارد فی فِصح العربیّة والشّوارد، قم: اسوه. 9. زرّینکوب، عبدالحسین (1369)؛ فرار از مدرسه: دربارة زندگی و اندیشة ابوحامد غزالی، چاپ چهارم، تهران: امیرکبیر. 10. ستّاری، جلال (1368)؛ افسون شهرزاد: پژوهشی در هزارافسان، تهران: توس. 11. صفا، ذبیحالله (1368)؛ تاریخ ادبیّات در ایران از میانة قرن پنجم تا آغاز قرن هفتم هجری، چاپ نهم، تهران: فردوس. 12. غزالی، محمّد بن محمّد (1988)؛ التّبر المسبوک فی نصیحة الملوک، عرّبه عن الفارسیة الی العربیّة احد تلامذته [مبارک بن أحمد مبارک اربلی]، ضبطه وصحّحه أحمد شمس الدّین، بیروت: دار الکتب العلمیّة. 13. -------------- (1317)؛ نصیحة الملوک، با مقدّمه و تصحیح و حاشیة جلال همایی، تهران: کتابخانة دانشگاه تهران. 14. هزارویک شب (1390)؛ ترجمة مرتضی مرعشیپور، تهران: نیلوفر | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 760 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 428 |