تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,188 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,851 |
ارزیابی عملکرد دهیاران در پایداری محیطی روستاها | ||
جغرافیا و پایداری محیط | ||
مقاله 3، دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 27، شهریور 1397، صفحه 31-45 اصل مقاله (1.24 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
سیروس قنبری* 1؛ مهدی نادریان فر2 | ||
1استادیار جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران | ||
2دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران | ||
چکیده | ||
در سالهای اخیر، کاهش یا توقّف جریان آب ورودی رودخانة هیرمند به سیستان، وقوع خشکسالیهای پیدرپی، خشک شدن تالاب هامون، کاهش پوشش گیاهی زمینهای مرتبط با روستاها، وجود بادهای 120 روزه و تشدید فرسایش خاک و وقوع طوفانهای شن و ماسه و هجوم ماسههای روان به سکونتگاههای روستایی، شرایط بسیار نامطلوب زیستمحیطی را بر روستاهای این منطقه حاکم کرده است؛ از سوی دیگر، بر اساس مادّة 10 اساسنامة تشکیلات و سازمان دهیاریها، مصوّب مورّخ 8/12/1380، هیئت محترم دولت، وظایف اصلی دهیار بهمنظور توسعة پایدار روستا، بهبود وضع زیستمحیطی (بند اوّل و هفتم اساسنامه)، بهداشت محیط روستا (بند چهاردهم، بیستم و چهل و چهارم) و حفظ منابع آب (بند بیست و سوّم و چهارم) است؛ بنابراین، پژوهش حاضر در نظر دارد عملکرد دهیاریها را در پایداری محیطی روستاهای بخش مرکزی شهرستان نیمروز، مورد بررسی قرار دهد. جامعة آماری پژوهش، شامل تمامی روستاهایی است که دارای دهیاری (32 روستا) است و روستاهای نمونه، شامل روستاهایی است که حداقل 5 سال از مجوز تأسیس دهیاری سپری شده باشد. بر این اساس، 18 روستا مورد بررسی قرار گرفته است که با توجّه به تعداد خانوارهای ساکن در آنها و با استفاده از فرمول کوکران، از تعداد 271 سرپرست خانوار، پرسشگری بهعمل آمد. برای تجزیه و تحلیل دادهها، با استفاده از مدل تحلیل سلسلهمراتبی فازی و بهکارگیری تکنیک ترکیب وزنی در محیط جی.آی.اِس. و از روشهای آماری تحلیل واریانس یکطرفه و آزمون همبستگی کندال در نرمافزار اس.پی.اِس.اِس استفاده شده است. بر اساس یافتههای پژوهش، در 22% روستاهای مورد مطالعه، عملکرد دهیاران در پایداری محیطی در سطح متوسّط و در سایر روستاهای مورد مطالعه، ضعیف یا بسیار ضعیف است؛ از دیگر سو، نتایج حاصل از تحلیلهای آماری نشان میدهد عملکرد دهیاران تنها در مؤلّفة بهداشت محیط روستا (با میانگین 77/2) در حدّ تقریباً متوسّط و در سایر مؤلّفهها، پایینتر از حدّ انتظار است. | ||
کلیدواژهها | ||
دهیاران؛ پایداری؛ محیطزیست؛ روستا؛ تحلیل سلسهمراتبی فازی | ||
مراجع | ||
اللهپناه، مریم؛ بدری، سیدعلی؛ دربانآستانه، علیرضا (1394) ارزیابی رضایتمندی روستاییان از خدمات تعاونی دهیاریها مورد: تعاونی دهیاریهای دهستان دشتسر، اقتصادفضاوتوسعةروستایی، 4 (11)، صص. 35-15. بریمانی، فرامرز؛ اصغری لفمجانی، صادق (1389) تعیین شدّت ناپایداری زیستمحیطی سکونتگاههای روستایی سیستان با استفاده از مدل ارزیابی چند معیاری، جغرافیا و توسعه، 8 (19)، صص. 144-127. بریمانی، فرامرز؛ بذرافشان، جواد؛ شفیعی، بهمن (1394) بررسی میزان تأثیر پایگاه اجتماعی دهیاران بر عملکرد آنان (مطالعة موردی: دهستان حسنآباد - اسلامآباد غرب)، برنامهریزی منطقهای، 5 (19)، صص. 172-163. بریمانی، فرامرز؛ تبریزی، نازنین؛ کریمی رستگار، منصوره (1395) اثرات زیستمحیطی تغییر کاربری اراضی ناشی از فعالیتهای گردشگری، جغرافیا (فصلنامة علمی-پژوهشی و بینالمللی انجمن جغرافیای ایران)، 14 (49)، صص. 20-5. پوربهرام، فرانک؛ عطار روشن؛ سینا؛ کاظمی، روحاله (1395) بررسی عوامل تهدیدکنندة زیستمحیطی جنگلهای دستکاشت غرب رودخانة کرخة شهرستان اهواز بر اساس مدلهای تصمیمگیری چندمعیاره، اکوبیولوژی تالاب، 8 (28)، صص. 46-35. پورطاهری، مهدی؛ نعمتی، رضا (1391) اولویّتبندی مسائل توسعة روستایی با تأکید بر دیدگاه روستاییان، مطالعة موردی: بخش مرکزی شهرستان خرمآباد، اقتصاد فضا و توسعة روستایی، 1 (2)، صص. 128-113. توکلینیا، جمیله؛ عزیزپور، فرهاد؛ انصاری، طیبه (1394) پیامدهای زیستمحیطی الحاق کلانشهری سکونتگاههای روستایی پیرامونی پس از انقلاب اسلامی، جغرافیا (فصلنامة علمی-پژوهشی و بینالمللی انجمن جغرافیای ایران)، 13 (47)، صص. 79-59. خسروی، محمود (1387) تأثیرات محیطی اندرکنش نوسانهای رودخانة هیرمند با بادهای 120 روزة سیستان، تحقیقات جغرافیایی، 23 (91)، صص. 48-19. رکنالدین افتخاری، عبدالرضا؛ سجاسی قیداری، حمداله؛ عینالی، جمشید (1386) نگرشی نو به مدیریت روستایی با تأکید بر نهادهای تأثیرگذار، روستاوتوسعه،10 (2)، صص. 30-1. ریاحی، وحید؛ عزیزپور، فرهاد؛ نوری، آذر (1395) تحلیل سطح پایداری محیطی سکونتگاههای روستایی در شهرستان خرمدره، راهبردهای توسعة روستایی، 3 (10)، صص. 173-155. شرفی، لیدا؛ علیبیگی، امیرحسین (1394) الگوی سنجش پایداری محیطزیست روستایی، مورد: روستای شروینه در شهرستان جوانرود، اقتصادفضاوتوسعةروستایی، 4 (12)، صص. 132-115. شیخالاسلامی، مریم؛ شبیری، سید محمد (1395) جایگاه آموزش محیطزیست در سند چشمانداز 1404 و قانون اساسی ایران، راهبرد، 25 (80)، صص. 341-321. صالحی، صادق؛ امامقلی، لقمان (1391) مطالعة تجربی رابطة آگاهی و رفتارهای زیستمحیطی (مطالعة مناطق شهری و روستایی سنندج)، مسائل اجتماعی ایران، 3 (1)، صص. 127-121. صلاحی اصفهانی، گیتی (1395) تحلیل اکوموزه در روند پایداری زیستمحیطی نمونه موردی: روستای بالقلو، بخش نوبران، شهرستان ساوه، جغرافیا (فصلنامة علمی-پژوهشی و بینالمللی انجمن جغرافیای ایران)، 14 (48)، صص. 157-143. عسگری، سهراب؛ صادقی، فرزانه؛ خانمحمدی، زهرا (1393) ویژگیهای زیستمحیطی خلیج فارس و جایگاه آن در کنوانسیونهای کویت و حقوق بینالملل دریاها، اطّلاعات جغرافیایی، 23 (89)، صص. 113-97. غفاری، هادی؛ یونسی، علی؛ رفیعی، مجتبی (1395) تحلیل نقش سرمایهگذاری در آموزش جهت تحقّق توسعة پایدار، آموزش محیطزیست و توسعة پایدار، 5 (1)، صص. 100-79. فراهانی، حسین؛ آئینمقدم، فاطمه (1391) ارزیابی عملکرد و کارایی دهیاریها و شوراهای اسلامی در فرایند مدیریت توسعة روستایی (مطالعة موردی: دهستان سررود جنوبی در شهرستان بویراحمد)، چشمانداز جغرافیایی (مطالعات انسانی)، 7 (18)، صص. 127-118. فیروزی، محمدعلی؛ محمدی دهچشمه، مصطفی؛ سعیدی، جعفر (1396) ارزیابی شاخصهای پایداری زیستمحیطی با تأکید بر آلودگی هوا و آلایندههای صنعتی، مطالعة موردی: کلانشهر اهواز، پژوهشهای بومشناسی شهری، 15 (1)، صص. 28- 13. کاظمی، نسرین (1395) گروههای متفاوت روستایی و حفاظت از محیطزیست، مسکن و محیط روستا، 35 (155)، صص. 157-143. گلشیری اصفهانی، زهرا؛ سرایی، محمدحسین (1389) برنامهریزی راهبردی نظام زیستمحیطی روستا با تجزیه و تحلیل SWOT (مطالعة موردی: بخش گندمان، شهرستان بروجن)، پژوهشهای روستایی، 1 (4)، صص. 98-73. لاهیجانیان، اکرم الملوک؛ سکویی، نرگس (1395) بررسی توانمندی زنان روستایی در حفظ محیطزیست، علوم و تکنولوژی محیطزیست، 18 (4)، صص. 175-163. مفیدی چلان، مرتضی؛ بارانی، حسین؛ عابدی سروستانی، احمد؛ معتمدی، جواد؛ دربانآستانه، علیرضا (1396) تبیین شاخصهای ارزیابی پایداری زیستمحیطی – بومشناختی سامانهای عرفی مرتعی با تأکید بر مراتع ییلاقی سهند، تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 24 (2)، صص. 324-309. یزدانی، هیمن؛ شمس، علی (1395) تأثیر سرمایه اجتماعی بر رفتار زیستمحیطی روستاییان شهرستان مریوان، آموزش محیطزیست و توسعة پایدار، 4 (4)، صص. 85-75. Adams, W.M. (2008). Green Development 3rd edition: Environment and Sustainability in a Developing World. Routledge, edition, London. pp. 1-478. Drazkiewicz, A., Challies, E., Newig, J. (2015) Public Participation and Environmental Planning: Testing Factors Influencing Decision Quality and Implementation in Four Case Studies from Germany, Land Use Policy, (46), pp. 211-222. Gustafsson, S., Ivner, J., Palm, J. (2015) Management and Stakeholder Participation in Local Strategic Energy Planning: Examples from Sweden, Cleaner Production, (98), pp. 205-212. Mori, K., Christodulou, A. (2011) Review of Sustainability Indices and Indicators: Towards a New City Sustainability Index (CSI), Environmental Impact Assessment Review, pp. 1-13. Resilience and sustainability: Similarities and Differences in environmental Management Applications, Science of The Total Environment, (613-614), pp. 1275-1283. Tung, A., Baird, K., Schoch, H. (2014) The Relationship between Organizational Factors and the Effectiveness of Environmental Management, Environmental Management, (144), pp. 186-196. Wee, Y. S., Quazi, H. A. (2005) Development and Validation of Critical Factors of Environmental Management, Industrial Management & Data System, 105 (1), pp. 96-114. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,014 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,037 |