تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,188 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,854 |
تغییرات مکانی و زمانی فرسایندگی باران در استان آذربایجان غربی | ||
جغرافیا و پایداری محیط | ||
مقاله 7، دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 27، شهریور 1397، صفحه 89-99 اصل مقاله (1.93 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
حبیب نظرنژاد* 1؛ تارا شاه حسین2؛ فرخ اسدزاده3 | ||
1استادیار آبخیزداری، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران | ||
2دانشآموختة کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران | ||
3دانشیار خاکشناسی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران | ||
چکیده | ||
فرسایندگی باران، بهعنوان عامل کلیدی مؤثّر بر فرسایش شناخته میشود. آگاهی دقیق از میزان کمّی فرسایندگی باران در یک منطقه، بهعنوان گام اوّلیّه در مدیریت پایدار خاک و آب محسوب میشود. از نظر کمّی، فرسایندگی باران به ویژگیای از آن اطلاق میشود که دارای بیشترین همبستگی با میزان تلفات خاک باشد. شاخص فورنیه اصلاحشده از مهمترین شاخصهای کمّی فرسایندگی باران است که بهدلیل محاسبة آسان در مقایسه با سایر شاخصها، کاربرد گستردهای در مطالعات فرسایش خاک دارد. این مطالعه، با هدف بررسی تغییرات مکانی و زمانی شاخص فورنیه اصلاحشده در طول دورة آماری 2012-1993 در استان آذربایجان غربی انجام شده است. برای این منظور، از آمار و اطّلاعات بارندگی 66 ایستگاه بارانسنجی استفاده شده و شاخصهای فورنیه اصلاحشده و شاخص تمرکز بارش در منطقه محاسبه و نقشة تغییرات مکانی با استفاده از روش کریجینگ معمولی ترسیم شد. تغییرات شاخص فورنیه در استان بسیار زیاد بوده و در دامنة 22/116-25/28 میلیمتر قرار داشت. حداکثر شاخص فورنیه در جنوب غربی و حداقل آن، در شمال شرقی استان مشاهده شد. بر اساس شاخص تمرکز بارش، بهطور تقریبی در 20% ایستگاهها، الگوی نسبتاً فصلی و در 80% ایستگاهها نیز الگوی فصلی از بارش مشاهده شد. شاخص فورنیه اصلاحشده داری همبستگی بسیار قوی با مقدار بارش سالانه (001/0>p ، = r 934/0) بود. با این حال، شاخص فورنیه اصلاحشده و مجموع بارش سالانه، ارتباط معنیداری با شاخص تمرکز بارش نداشت. نتایج پژوهش نشان داد که با حرکت به سمت عرضهای جغرافیایی بالاتر، شاخص فورنیه و مقدار بارش سالانه به شکل منظّمی کاهش مییابد. | ||
کلیدواژهها | ||
فورنیه اصلاحشده؛ شاخص تمرکز بارش؛ کریجینگ | ||
مراجع | ||
حکیمخانی، شاهرخ؛ حکیمخانی، ایرج (1389) تهیّۀ نقشۀ فرسایندگی باران برای استان لرستان، پژوهشهای آبخیزداری (پژوهش و سازندگی)، (23) 89، صص. 72-62. حکیمخانی، شاهرخ؛ مهدیان، محمدحسین؛ عربخدری، محمود (1387) تهیّة نقشة فرسایندگی باران برای حوضة دریاچة نمک، منابع طبیعی ایران، 60 (3)، صص. 726-713. حکیمخانی، شاهرخ؛ مهدیان، محمدحسین؛ عربخدری، محمود؛ قربانپور، داوود (1384) بررسی فرسایندگی باران در سطح کشور، سوّمین همایش ملّی فرسایش و رسوب، مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری کشور، تهران. خلیلی، کیوان؛ ناظری تهرودی، محمد؛ میرعباسی نجفآبادی، رسول؛ احمدی، فرشاد (1395) بررسی تمرکز زمانی و روند بارش زمستانی ایستگاههای مرزی ایران طی نیمقرن اخیر، آبوخاک (علوم و صنایع کشاورزی)، 30 (4)، صص. 1321-1309. شعبانی، محمد (1390) ارزیابی روشهای زمینآمار در تهیّة نقشة فرسایندگی باران استان فارس، مهندسی و مدیریت آبخیز، 3 (3)، صص. 176-168. عساکره، حسین (1387) کاربرد روش کریجینگ در میانیابی بارش، جغرافیا و توسعه، 6 (12)، صص. 42-25. کاویان، عطااله؛ جعفریان، زینب؛ جهانشاهی، افشین؛ گلشن، محمد (1395) نقشهبندی فرسایندگی باران در استان کرمان با روشهای زمینآماری، پژوهشهای جغرافیای طبیعی، 48 (1)، صص. 68-51. مصفایی، جمال؛ اختصاصی، محمدرضا؛ صالحپورجم، امین (1396) بررسی تغییرات فصلی میزان فرسایش با استفاده از اندازهگیری مستقیم، پژوهشهای آبخیزداری (پژوهش و سازندگی)، 30 (115)، صص. 56-48. مصفایی، جمال؛ طالبی، علی (1393) نگاهی آماری به وضعیّت فرسایش آبی در ایران، ترویج و توسعة آبخیزداری، 2 (5)، صص. 18-9. نیککامی، داوود؛ مهدیان، محمدحسین (1393) تهیّة نقشة شاخص مناسب فرسایندگی باران کشور، مهندسی و مدیریت آبخیز، 6 (4)، صص. 376-364. Arnoldus, H. M. J. (1980) An Approximation of the Rainfall Factor in the Universal Soil Loss Equation. In: De Boodt, M., Gabriels, D. (Eds.), Assessment of Erosion, Chi Chester, New York, pp. 127-132. Cambardella, C. A., Moorman, A. T., Novak, J. M., Parkin,T. B., Karlen, D. L., Turco, R. F. (1994) Field-Scale Variability of Soil Properties in Central Iowa Soils, Soil Science Society of America Journal, 58 (5), pp. 1501-1511. De Luis, M., Gonz´alez-Hidalgo, J. C., Brunetti, M., Longares, L. A. (2011) Precipitation Concentration Changes in Spain 1946–2005, Natural Hazards Earth Systems Science, 11 (5), pp. 1259-1265. De Santos Loureiro, N., De Azevedo Coutinho, M. (2001) A New Procedure to Estimate the USLE EI30 Index, Based on Monthly Rainfall Data and Applied to the Algarve Region, Portugal, Journal of hydrology, 250 (1-4), pp. 8-12. Fu, W., Zhao, K., Zhang, C., Wu, J., Tunney, H. (2016) Outlier Identification of Soil Phosphorus and its Implication for Spatial Structure Modeling, Precision Agriculture, 17 (2), pp. 121-135. Gabriels, D. (2006) Assessing the Modified Fournier Index and the Precipitation Concentration Index for Some European Countries, Soil Erosion in Europe, pp. 675-684. DOI: 10.1002/0470859202.ch48 Irvem, A., Topaloglu, F., Uygur, V. (2007) Estimating Spatial Distribution of Soil Loss Over Seyhan River Basin in Turkey, Hydrology, 336 (1-2), pp. 30-37. Kinnell, P. I. (1997) Runoff Ratio as a Factor in the Empirical Modelling of Soil Erosion by Individual Rainstorms, Soil Research, 35 (1), pp. 1-4. Michiels, P., Gabriels, D., Hartmann, R. (1980) Using the Seasonal and Temporal Precipitation Concentration Index for Characterizing the Monthly Rainfall Distribution in Spain, Catena, 19 (1), pp. 43-58. Mingxin, M., Zhenrong, Y., Hao, X. (2008) Study on the Spatial Pattern of Rainfall Erosivity Based on Geostatistical in Hebei Province, China, Frontiers of Agriculture in China, 2 (3), pp. 281-289. Morgan, R. P. C. (2009) Soil Erosion and Conservation, John Wiley & Sons, London. Oliver, J. E. (1980) Monthly Precipitation Distribution: A Comparative Index, The Professional Geographer, 32 (3), pp. 300-309. Shamshad, A., Azhari, M. N., Isa, M. H., Hussin, W. W., Parida, B. P. (2008) Development of an Appropriate Procedure for Estimation of RUSLE EI30 Index and Preparation of Erosivity Maps for Pulau Penang in Peninsular Malaysia, Catena, 72 (3), pp. 423-32. Wishmeier, W. H. (1978) Predicting Rainfall Erosion Losses, A Guide for Conservation Planning, US Department of Agriculture, Agriculture Handbook, No 537. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 955 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 592 |