آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,171 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,835 |
دربارۀ پیشین‌شدگی واکۀ ū در لری و گویش‌های مرکزی ایران | ||
| مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران | ||
| مقاله 5، دوره 6، شماره 23، دی 1397، صفحه 83-96 اصل مقاله (1.39 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسنده | ||
| اسفندیار طاهری* | ||
| استادیار گروه زبان شناسی، دانشگاه اصفهان | ||
| چکیده | ||
| در گونه‌های مختلف گویش لری، پیشین‌شدگی واکۀ ū و تبدیل آن به ī دیده می‌شود. مشابه همین دگرگونی در گویش‌های مرکزی ایران نیز وجود دارد که پیشین‌شدگی ū در بیشتر گونه‌ها به ü و در تعدادی به ī انجام گرفته است. چگونگی توزیع این واکۀ پیشین‌شده، خاستگاه و ارزش واجی آن بهویژه در گویش‌های مرکزی همیشه موضوع بحث پژوهشگران بوده است. در این مقاله، با رویکردی تاریخی به این پدیده در مهمترین گویش‌های لری مانند بختیاری، بویراحمدی و خرم‌آبادی و تعدادی از گویش‌های مرکزی مانند گزی، میمهای و جرقویه‌ای پرداخته شده است و با بررسی برابر فارسی میانه و ایرانی باستان، واژه‌هایی که پیشین‌شدگی در آنها انجام شده است، این فرایند در چارچوب دگرگونیهای آوایی تاریخی این گویش‌ها بررسی شده است. نتایج این بررسی نشان می‌دهد پیشین‌شدگی تنها در واژه‌هایی انجام گرفته است که واکۀ پیشین‌شده بازمانده از واکۀ ū در دورۀ میانه و باستان زبانهای ایرانی است، در حالی که در واژه‌هایی که ū بازمانده از واکۀ ō دورۀ میانه است، این پیشین‌شدگی دیده نمی‌شود؛ از سوی دیگر، می‌توان گفت این دگرگونی در دو مرحله انجام گرفته است، نخست پیشینشدن ū به ü که در گویش‌های مرکزی انجام گرفته است، سپس گستردهشدن ü به ī که در گویش‌های لری دیده می‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پیشین‌شدگی؛ واکۀ ū؛ گویش‌های ایرانی؛ گویش‌های مرکزی؛ لری | ||
| مراجع | ||
|
طاهری، اسفندیار (1389). گویش بختیاری کوهرنگ. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. طاهری، اسفندیار (1395). گویش لری بویراحمدی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. فتحی بروجنی، شهلا (1392). گویش میمهای. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. معماری، مهران (1389). بررسی و توصیف زبانشناختی گویش بهبهانی. اهواز: کردگار. Bartholomae, C. (1904). Altiranisches Wörterbuch. Strassburg: Carl Debruner. Borjian, H. (2010). The Dialect of Jowshaqan, Part One: Phonology, Morphology and Syntax. Iran and the Caucasus, 14 (1), 83-116. ------------- (2012). Judeo-Kashani: A Central Iranian Plateau Dialect. Journal of the American Oriental Society, 132 (1), 1-21. Boyce, M. (1977). A Reader in Manichaean Middle Persian and Parthian. Teheran-Liege: Brill. Durkin-Meisterernst, D. (2004). Dictionary of Manichaean Middle Persian and Parthian. Turnhout: Brespol. Eilers W. & U. Schapka, (1979). Westiranische Mundarten aus der Sammlung Wilhelm Eilers II: Die Mundart von Gäz, Wiesbaden: Franz Steiner Verlag. Kent, R. (1953). Old Persian, Grammar, Text, Lexicon. New Haven, Connecticut: American Oriental Society. MacKenzie, D. N. (1971). A Concise Pahlavi Dictionary. London: Oxford University Press. MacKinnon, C. (1977). The dialect of Giō. Studia Iranica, 6 (2), 211-247. ------------------- (2002). The Dialect of Xorramābād and Comparative Notes on Other Lor Dialects. Studia Iranica 31, 103-38. ------------------- (2015). Dezfuli and Šuštari Dialect. In: Yarshater E. (Ed.), Encyclopædia Iranica, online edition, available at www.iranicaonline.org Nyberg, H. S. (1974). A Manual of Pahlavi, II. Wiesbaden: Harrasowitz. Stilo, D. (2007). Isfahan, xxii. Gazi Dialect. In: Yarshater E. (Ed.), Encyclopædia Iranica,Vol. XIV, Fasc. 2, (pp. 113-119), New York: Mazda Publisher. Taheri, E. (2018). Azarani, a New Found Central Iranian Dialect. Iran and the Caucasus. (forthcoming). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 503 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 507 |
||