تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 356 |
تعداد مقالات | 2,690 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,466,210 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,724,195 |
تحلیل عوامل پیشبرندة تجهیز اراضی زراعی به سیستم های آبیاری بارانی (مطالعة موردی: روستاهای شهرستان روانسر) | ||
جغرافیا و پایداری محیط | ||
مقاله 6، دوره 5، شماره 3 - شماره پیاپی 16، آذر 1394، صفحه 89-100 اصل مقاله (804.2 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
جعفر توکلی* 1؛ داود جمینی2 | ||
1استادیار جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
2دانشجوی دکتری برنامهریزی روستایی، دانشگاه اصفهان، ایران | ||
چکیده | ||
با توجّه به مصرف بیش از 90 درصد منابع آبی کشور در بخش کشاورزی، مدیریت منابع آب در این بخش، از جایگاه و اهمّیت ویژهای برخوردار است و برنامهریزان و سیاستگذاران کشور را بر آن داشته تا با به کارگیری ابزار و فنآوریهای مختلف، میزان آب مصرفی در این بخش را با حفظ میزان تولیدات، به حداقل برساند. تجهیز اراضی زراعی به سیستمهای آبیاری بارانی از جمله اقدامات مهمّ برنامهریزان کشور در راستای مدیریت منابع آب است که در سالهای گذشته تا کنون، در مناطق مختلف کشور از جمله شهرستان روانسر مورد استفادة کشاورزان قرار گرفته است. هدف از پژوهش حاضر بررسی و تحلیل اثرات سیستمهای آبیاری بارانی بر فعّالیّتهای کشاورزان و همچنین، شناسایی عوامل پیشبرندة تجهیز اراضی زراعی به سیستمهای مذکور در مدیریت منابع آب روستاهای شهرستان روانسر است. جامعة آماری پژوهش را کلّیّة کشاورزان استفادهکننده از سیستمهای آبیاری بارانی طی سالهای گذشته در شهرستان روانسر تشکیل میدهد (190 نفر) که از میان آنها، 181 نفر در دسترس بوده و حاضر به مصاحبه با محقّقان شده و نظراتشان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. ابزار اصلی پژوهش پرسشنامة محقّق ساخته بوده که روایی و پایایی آن به ترتیب توسّط اساتید و کارشناسان مربوطه و محاسبة ضریب آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. نتایج پژوهش با استفاده از آزمون ویلکاکسون نشان داد اثر سیستمهای آبیاری بارانی بر فعّالیّت کشاورزان در کلّیّة شاخصهای مورد بررسی، مثبت و معنیدار بوده است. نتایج آزمون t تکنمونهای نشان داد میزان رضایتمندی کشاورزان از سیستمهای مذکور با میانگین 762/3، بالاتر از حدّ متوسّط بوده است. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی در شناسایی پیشبرندههای تجهیز اراضی زراعی به سیستمهای آبیاری بارانی در محدودة مورد مطالعه نشان داد پنج عامل شناسایی شده توانستهاند حدود 73 درصد واریانس متغیّر وابستة پژوهش را تبیین کنند. عوامل شناسایی شده و مقدار واریانس آنها به ترتیب اهمّیت عبارتاند از: سیاستهای حمایتی (168/19)، تقویت نظام آموزشی - ترویجی (308/17)، مشارکت فعّال کشاورزان (459/13)، قابلیت و کارآیی اراضی زراعی (181/12) و عوامل زمینهای (893/10). | ||
کلیدواژهها | ||
پایداری منابع آب؛ کشاورزی؛ سیستمهای آبیاری بارانی؛ شهرستان روانسر | ||
مراجع | ||
امیرخانی،سعید؛ محمد چیذری(1388)بررسیعواملمؤثّردرنوعمدیریتگندمکارانشهرستانورامین درزمینةخشکسالی، همایش دوّمین کنگرة علوم ترویج و آموزشکشاورزیومنابعطبیعی ایران، صص. 118-107. بخشوده، محمد (1387) عوامل مؤثّر بر توسعه و پذیرش آبیاری بارانی (مطالعة موردی: استان اصفهان)، مجلّة تحقیقات اقتصاد و توسعة کشاورزی ایران، 39 (1)، صص.30-21. پزشکیراد، غلامرضا؛ مصطفوی، سمیه؛ کرمی دهکردی، اسماعیل (1391) بررسیعواملمؤثّربرمیزانپذیرشسیستمهای آبیارینوین دربینکشاورزانشهرستانهایزنجانوخدابنده، مجلّة تحقیقات اقتصاد و توسعة کشاورزی ایران، 43 (4)، صص. 605-595. تیموری، مصطفی (1393) مدلسازی سناریوهای کاهش آسیبپذیری کشاورزان استان خراسان جنوبی در برابر خشکسالی با استفاده از رویکرد سیستمهای پویا، رسالة دکتری رشتة توسعة کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران. جمشیدی، علیرضا (1394) بررسی الگوهای سازگاری با خشکسالی و ارائة راهکارهای بهبود آنها در نیل به توسعة پایدار روستایی (مطالعة موردی: شهرستانهای سیروان و چرداول)، رسالة دکتری، استاد راهنما: سیّد هدایتالله نوری، دانشکدة علوم جغرافیایی و برنامهریزی، گروه جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه اصفهان. صدیقکیا، مهدی؛ ناطقی، محمد باقر؛ کاویانی کوثرخیزی، شهرزاد؛ نقیپور، نجمه (1393) ارزیابی و جانمایی انواع روشهای آبیاری با الگوی تحلیل سلسلهمراتبی در اراضی سازمان اتکا در منطقة دورود، نشریة پژوهش آب در کشاورزی، 28 (4)، صص. 758-749. علیزاده، حمزه علی؛ لیاقت، عبدالمجید؛ سهرابی، تیمور (1393) ارزیابی سناریوهای توسعة سیستمهای آبیاری تحت فشار بر منابع آب زیرزمینی با استفاده از مدلسازی پویایی سیستم، نشریة حفاظت منابع آب و خاک، 3 (4)، صص. 14-1. عمانی، محمدرضا (1389) شناسایی عوامل مؤثّر بر دانش پایداری آب زراعی در بین گندمکاران شهرستان اهواز، مجلّة پژوهشهای ترویج و آموزش کشاورزی، 3 (2)، صص. 77-65. فعلی، سعید؛ احمدی، سروه؛ فرجالله حسینی، سیّدجمال (1390) عوامل مؤثّر بر رضایتمندی کشاورزان استان کردستان از سیستمهای آبیاری بارانی، مجلّة تحقیقات اقتصاد و توسعة کشاورزی ایران، 42 (4)، صص. 625-615. کهنسال، محمدرضا؛ قربانی، محمد؛ رفیعی، هادی (1388) بررسی عوامل محیطی و غیرمحیطی مؤثر بر پذیرش آبیاری بارانی، فصلنامة اقتصاد کشاورزی و توسعه، 17(1)، صص. 112-97. محبوبی، محمدرضا؛ اسماعیلی اوّل، محمد؛ یعقوبی، جعفر (1390) بررسیعواملبازدارندهوپیشبرندة کاربرد نظری، عبدالحمید، منافی آذر، رضا (1393) بررسی تطبیقی عوامل و موانع پذیرش شیوههای نوین آبیاری در بین کشاورزان (مطالعة موردی: شهرستان میاندوآب)، پژوهشهای جغرافیای انسانی، 46، صص. 634-615. نوروزی، امید؛ چیذری، محمد (1385) عوامل مؤثّر بر پذیرش آبیاری بارانی در شهرستان نهاوند، اقتصاد کشاورزی و توسعه، ۵۴، صص. 84-53. Gonzalez-Dugo, V., Durand, J. L., Gastal, F. (2010) Water Deficit and Nitrogen Nutrition of Crops, A Review. Agronomy for Sustainable Development, 30, pp. 529-544. Leunufna, S., Evans, M. (2014) Ensuring Food Security in the Small Islands of Maluku: A Community Genebank Approach, Journal of Marine and Island Cultures, 3, pp. 125–133. Namara, R., Nagar, R., Upadhyay, B. (2007) Economics, Adoption Determinants, and Impacts of Micro-irrigation Technologies: Empirical Results from India, IrrigationScience, 25 (3), pp. 283-297. Ommani, A. R., Chizari, M. (2006) Management of Dry Land Sustainable Agriculture. Proceeding of International Symposium on Dry Lands Ecology and Human Security, Regional Perspectives, Policy Responses and Sustainable Development in the Arab Region - Challenges and Opportunities, Dubai. See L, Fritz S, You L, Ramankutty N, Herrero M, Justice C, Becker-Reshef I, Thornton P, Erb K, Gong P, Tang H, Velde Marijn, Ericksen P, McCallum I, Kraxner F and Obersteiner M. (2015) Improved global cropland data as an essential ingredient for food security, Global Food Security, 4, pp. 37–45. Smyth S.J, Phillips P.W.B, Kerr W.A. (2015) Food security and the evaluation of risk, Global Food Security, 4, pp. 16–23. Sultana M.N, Uddin M.M, Ridoutt B, Hemme T, Peters K. (2015) Benchmarking consumptive water use of bovine milk production systems for 60 geographical regions: An implication for Global Food Security, Global Food Security, 4, pp. 56-68. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,258 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 902 |