تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 377 |
تعداد مقالات | 2,961 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,671,181 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,899,128 |
ارزیابی پایداری اکوسیستم با استفاده از روش اتّحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت (مطالعه موردی: حوضه آبخیز دروک) | ||
جغرافیا و پایداری محیط | ||
مقاله 6، دوره 7، شماره 4 - شماره پیاپی 25، بهمن 1396، صفحه 81-93 اصل مقاله (1.07 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
عاطفه تیموری1؛ سید مرتضی سیدیان* 2؛ حامد روحانی2؛ رضا احمدی3 | ||
1کارشناس ارشد آبخیزداری، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران | ||
2استادیار آبخیزداری، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران | ||
3کارشناس ارشد آبخیزداری، اداره کلّ منابع طبیعی و آبخیزداری، گرگان، ایران | ||
چکیده | ||
ارزیابی پایداری حوضة آبخیز به روش اتّحادیة بینالمللی حفاظت از طبیعت، تکنیکی برای درک و اندازهگیری توسعة پایدار است. این تکنیک، امکان مقایسة شرایط موجود منطقه را با وضعیّت ایدهآل خود، یعنی توسعة کامل انسانی و یک اکوسیستم سالم و مولّد را فراهم میآورد. این روش، به صورت همزمان، پایداری اکوسیستم و پایداری انسانی را بررسی میکند. در پژوهش حاضر، پایداری حوضة آبخیز دروک با استفاده از روش اتّحادیة بینالمللی حفاظت از طبیعت، توسّط 7 معیار و 17 شاخص در بخش انسانی و 8 معیار و 18 شاخص در بخش اکوسیستم بررسی شد. در این پژوهش، حوضة آبخیز دروک، به دو بخش با نامهای آقچشمه و قلعه قافه تقسیم و اندازهگیریها در هر بخش، به صورت مجزّا انجام شد. معیار آموزش و پرورش، مهارت و فقر در هر دو زیرحوضه در شرایط متوسّط است. با افزایش میزان اشتغال جوانان، میتوان باعث کاهش میزان وابستگی و بهبود وضعیّت معیار فقر شد. معیار تأمین و سلامت موادّ غذایی در هر دو زیرحوضه قابل قبول است. معیار عدالت و برابری در شرایط ضعیف و قابل قبول به ترتیب در زیرحوضههای آقچشمه و قلعه قافه است. امتیاز نهایی زیرحوضة قلعه قافه برابر با 44 و امتیاز نهایی زیرحوضة آقچشمه، 61 است. به طور کلّی، امتیاز هر دو زیرحوضه، نشان میدهد زیرحوضهها از نظر پایداری در محدودة متوسّط قرار دارند؛ همچنین، امتیاز نهایی حوضة آبخیز دروک، برابر با 52 است که در محدودة وضعیّت متوسّط است. بررسی شاخصها نشان داد، حوضة مورد نظر از لحاظ وضعیّت کاربری و فرسایش نسبت به سایر شاخصها در وضعیّت بسیار نامناسبی قرار دارد و این شاخص، بیشترین تأثیر منفی را در حوضة مورد نظر دارد. | ||
کلیدواژهها | ||
اکوسیستم؛ توسعه پایدار؛ حوضه آبخیز؛ اتّحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت | ||
مراجع | ||
اسدی نیلوان، احمد؛ نظری سامانی، علیاکبر؛ محسنی ساروی، محسن؛ زاهدی امیری، قوامالدین (1392) تعیین و ارزیابی معیارها و نشانگرهای پایداری در حوضة آبخیز طالقان - زیدشت یک، آمایش سرزمین، 5 (1)، صص. 154-133. امیراحمدی، بهزاد (1377) محیطزیست و کوچنشینی، محیطزیست و کوچنشینی، 23، صص. 145-132. تیموری، سارا؛ مخدوم فرخنده، مجید؛ فقهی، جهانگیر؛ عباسزاده تهرانی، نادیا (1393) ارزیابی تخریب تا پایداری بومسازگان جنگل شهری (مطالعه موردی: پهن بران جنگلی سرخهحصار)، محیطزیست طبیعی، منابع طبیعی ایران، 67 (4)، صص. 390-381. حافظپرست، مریم؛ عراقینژاد، شهاب؛ شریف آذری، سلمان (1394) معیارهای پایداری در ارزیابی مدیریت یکپارچه منابع آب حوضه آبریز ارس بر اساس رویکرد DPSIR، پژوهشهای حفاظت آبوخاک، 22 (2)، صص. 77-61. زاهدی امیری، قوامالدین (1384) شناسایی، انتخاب معیارها و شاخصها و انجام سنجشهای لازم برای پایداری زیستمحیطی و اجتماعی در اکوسیستم جنگلی (مطالعة موردی جنگل گلبند و خیرودکنار)، چاپ اوّل، انتشارات سازمان محیطزیست، تهران. عادلی، کامران؛ جلیلوند، حمید؛ یخکشی، علی؛ فلاح، اصغر (1387) ارزیابی پایداری جنگل تحت تأثیر جنگلداری عشایری (مطالعة موردی: منطقة شولآباد لرستان)، تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 16 (1)، صص. 37-23. فیروزآبادی، سید احمد؛ عظیمزاده، دلارام (1391) فقر روستایی و تخریب محیطزیست (مورد مطالعه روستاهای سرخون و بیدله از توابع استان چهارمحال و بختیاری)، توسعة روستایی، 4 (2)، صص. 120-99. Bakker, M. R. (1999) Fine-Root Parameters as Indicators of Sustainability of Forest Ecosystems, Forest Ecology and Management, 122 (1-2), pp. 7-16. Calkins, P., Thant, P. P. (2010) Sustainable Agroforestry in Myanmar: from Intentions to Behavior, Environmental Development Sustainably Journal, 13 (2), pp. 439-461. Chaves, H., Alipaz, S. (2007) Integrating Basin Hydrology, Environment, Life and Policy the Watershed Sustainability Index, Water Resource Management, 21 (5), pp. 883-895. Coley, R. W. (2000) The Role of Sustainable Development in Protecting and Enhancing Wetland Habitats, International Conference on Ecosystem Service and Sustainable Watershed Management, Beijing, P. R. China, August 23-25, pp. 253-264. Costanza, R., Groot, R., Sutton, P., Ploeg, S. V., Anderson, S. J., Kubiszewski, I., Farber, S., Turner, R. K. (2014) Changes in the Global Value of Ecosystem Services, Global Environmental Change, 26, pp. 152-158. El-Hajj, R., Al-Jawhary, D., Moukaddem, T., Khater, C. (2014) Forest Sustainability in North Lebanon: A Challenging Complexity in a Changing Environment, International Journal of Forestry Research, 14, pp. 1-13. Firdaus, R., Nakagoshi, N., Idris, A. (2014) Sustainability Assessment of Humid Tropical Watershed: A Case of Batang Merao Watershed, Indonesia, Procedia Environmental Sciences, 20, pp. 722-731. Forsyth, T. Melissa, L. (1998) Poverty and environment: Priorities for research and policy, Sussex, UK. Hepelwa, A. S. (2013) Technical Efficiency as a Sustainability Indicator in Continuum of Integrated Natural Resources Management, Resources and Environment, 3 (6), pp. 194-203. IFF. (1999) Distribution of the Recommendations for Establishing an International Process and the Framework of National-Level Criteria and Indicators Based on the Outcome of the fao/unep/itto/usfs/iifm, workshop on national-level criteria and indicators for sustainable forest management of dry forests in Asia, Bhopal, India. Mendoza, G. A., Prabhu, R. (2003) Qualititative Multi-Criteria Approaches to Assessing Indicators of Sustainable Forest Resource Management, Forest Ecology and Management, 174 (1-3), pp. 329-343. Msuya, T. S., Lalika, C. S. (2017) Linking Ecohydrology and Integrated Water Resources Management: Institutional challenges for water management in the Pangani Basin, Tanzania, Ecohydrology & Hydrobiology, 17 (2), pp. 1-18. Rennie, K., Singh, N. (1996) Participatory Research for Sustainable Livelihoods: a Guidebook for Field Projects, International Institute for Sustainable Development, Manitoba, Canada. Sayer, J. A., Vanclay, J. K., Byron, N. (1997) Technologies for Sustainable Forest Management: Challenges for 21st Century, Center for international Forestry Research, 76 (3), pp. 162-170. Sneddon, C. S. (2000) Sustainability in Ecological Economics, Ecology and Livelihoods: a Review, Progress in Human Geography, 24 (4), pp. 521-549. Springate, B.O., Dev, O. P., Yadav, N., Soussan, J. (2003) Community Forest Management in the Middle Hills of Nepal: the changing context, Forest & Livelihoods, 3 (1), pp. 5-20. Tompkins, E. L., Adger, N. W. (2003) Building Resilience to Climate Change Through Adaptive Management of Natural Resources at UNDP Expert Group Meeting, Integrating Disaster Reduction and Adaptation to Climate Change, Cuba, 17-19 Jun. Vishnudas, S., Savenije, H. G., Zaag, P. V., Ajith Kumar, C. E., Anil, K. R. (2008) Sustainability Analysis of Two Participatory Watershed Projects in Kerala, Physics and Chemistry of the Earth, 33 (1-2), pp. 1-12. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 966 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,257 |